Sygn. akt I C 756/17
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 29 czerwca 2018 r.
Sąd Okręgowy w Katowicach I Wydział Cywilny w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Wacława Walencka
Protokolant: Paulina Bronkowska
po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2018r. w Katowicach sprawy z powództwa XX, XX
przeciwko Spółce Akcyjnej w Warszawie
o zapłatę i ustalenie
- ustala, iż umowa kredytu hipotecznego nr z dnia indeksowanego do CHF zawarta pomiędzy , a i - jest nieważna;
- zasądza od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę zł ( ) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:
- od kwoty XX zł (XX) od dnia 8 listopada 2017 do zapłaty;
- od kwoty XX zł (XX) od dnia 23 lutego 2018 do zapłaty;
- od kwoty XX zł (XX) od dnia 17 kwietnia 2018 do zapłaty;
- zasądza od pozwanego solidarnie na rzecz powodów kwotę 6 417 zł (sześć tysięcy czterysta siedemnaście złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania
SSO Wacława Walencka
UZASADNIENIE
Powodowie małżonkowie T. i Z. K. wnieśli pozew przeciwko (...) Bank SA w W. o ustalenie nieważności umowy kredytu hipotecznego nr.63 560 w wysokości 124 584 zl indeksowanego do (...), udzielonego 29 maja 2007 przez (...) Bank SA w K. — poprzednika prawnego pozwanego.
Wnieśli również o zasądzanie solidarnie na rzecz powodów kwoty 20 000 zł tytułem nadpłaty z odsetkami za opóźnienie od daty wpłaty poszczególnych kwot przekraczających wysokość kredytu, a także zwrot kosztów procesu.
Z uzasadnienia pozwu wynika, iż poprzednik prawmy pozwanego udzielił powodom kredytu w wysokości 124 584 zł, indeksowanego do (...).
Powodowie mają interes prawmy w dochodzeniu nieważności umowy bowiem została skonstruowana sprzecznie z przepisami prawa doprowadziła do dysproporcji świadczeń. Spowodowała zadłużenie powodów na nieprzewidywalną skalę.
Zarzucili naruszenie art. 69 prawa bankowego. Z umowy wynika, że raty nie będą płacone od kredytu, ale od salda zadłużenia wyrażonego w (...). Klauzula winna być uznana za nieważną, a w konsekwencji cały kredyt.
Aby był spełniony wymóg wynikający z art.5 Dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 umowa winna być sformułowana w' sposób przejrzysty, aby konsument mógł przewidzieć w oparciu o jednoznaczne i zrozumiałe kryteria konsekwencje ekonomiczne.
Umowa stron nie zawiera informacji o powodach indeksacji (waloryzacji).
Zakwestionowano mechanizm ustalania kursu przeliczenia waluty w publikowanych tabelach banku, wobec braku określonych kryteriów.
Stanowi to zdaniem powodów podstawię do uznania tej klauzuli za postanowienie niedozwolone w rozumieniu art. 385(1) par. k.c.
Postanowienia uznane za niedozwolone nie wiążą konsumenta od momentu zawarcia umowy.
Udzielony powodom kredyt nie był kredytem walutowym lecz indeksowanym we franku szwajcarskim.
Udzielony kredyt zawierał w sobie instrument inwestycyjny. Bank zobowiązany był zatem wypełnić wymogi dyrektywy' (...) w' sprawie rynków finansowych co nie miało miejsca.
Ostatecznie powodowie wskazali jako abuzywne przepisy part punki, par. 9 punkt 2 , par. 10 ust. 3 , par, 6 ust. 1 umowy ( k.99 akt).
Ostatecznie domagali się zapłaty kwoty 34 123,66 zł z tytułu nadpłaty w wykonaniu umowy.
Pozwany w odpowiedzi na pozew' (k.30-43 akt) wniósł o oddalenie powództwa.
Zakwestionowano interes prawny do wytoczenia powództwa o ustalenie (art. 189 kpc).
Powodowie samodzielnie wskazali kwotę kredytu, walutę indeksacji, okres kredytowania, cel kredytowania, zabezpieczenia.
W umowie oświadczono o świadomości ryzyka kursowego.
8 listopada 2012 strony zawarły aneks nr. (...) do umowy kredytu mocą którego zmieniono sposób ustalania wysokości zobowiązania przez stosowanie kursu sprzedaży walut NBP.
Zaprzeczono, aby umowa była sprzeczna z dobrymi obyczajami. Strona powodowa wybrała formę kredytowania korzystniejszą ekonomicznie.
Oprocentowanie, które stanowi podstawowy element wynagrodzenia banku zostało przewidziane na niższym poziomie.
Umowa kredytu indeksowanego mieści się w konstrukcji ogólnej umowy kredytu bankowego i stanowi jej możliwy wariant.
Pozwany nie jest beneficjentem umocnienia się waluty (...).
Idea kredytu indeksowanego kursem waluty obcej nie stanowi instrumentu finansowego.
Zaprzeczono, aby klauzule indeksacyjne stanowiły postanowienia abuzywne. Nie mniej i tak nie może to prowadzić do nieważności umowy.
Definicja Tabeli Kursów Bankowych określa precyzyjnie w którym momencie pozwany ma obowiązek ustalić notowania kursów obowiązujących na rynku miedzy bankowym.
Obowiązuje cały następny dzień.
Wskazano orzecznictwo z którego wynika możliwość zastąpienia przez sąd krajowy nieuczciwego warunku przepisem prawa kraj owego o charakterze dyspozycyjnym.
Zatem można zastąpić klauzule niedozwolone precyzyjnymi zasadami obliczania kursu (...).
Na rozprawie 23 lutego powodowie rozszerzyli powództwo domagając się 30 833,78 zł - jako różnicy pomiędzy tym co wpłacili,
a więc pomiędzy 130 833,78 zł, a 100 OOO zł, które wpłynęły na ich konto.
17 kwietnia 2018 rozszerzyli zadanie po raz kolejny tym razem o kwotę 3 289,88 zł.
Sąd ustalił co następuje:
Powodowie byli zainteresowani kredytem. Nawiązali kontakt z pośrednikiem finansowym A. M.. Udzielili mu pełnomocnictwa (k.55) do sporządzenia wniosku o kredyt, zawarcia umowy o kredyt.
Według twierdzeń powoda (k.120) A. M. przekazał powodom informację, iż mogą uzyskać kredyt jedynie we frankach, bo do innego nie mają zdolności kredytowej. Pośrednik finansowy po zawarciu umowy podał, że cześć kredytu była przelana na ubezpieczenie.
Przekazane zostało 20 000 zł na pokrycie składki T. S..
29 maja 2007 pośrednik finansowy w osobie A. M. podpisał umowę kredytową (k.12-17 akt). Powodom ją przekazał już po zawarciu.
Powodowie nie negocjowali umowy.
Powodowie stój ą na stanowisku, iż nie upoważnili pełnomocnika do zawarcia umowy o takiej treści jaką w ich imieniu podpisał.
umowy (k.762-67 akt) wynika, iż bank udziela kredytu w kwocie 124 5S4:79 zb indeksowanego kursem (...).
W dacie sporządzania umowy stanowiło to 55 767,59 CHF. Rzeczywista wartość miała być określona po wypłacie kredytu. Kredytobiorca oświadczył, iż jest świadomy ryzyka kursowego i je akceptuje.
Spłata miała nastąpić w 360 miesięcznych ratach.
Oprocentowanie miało być zmienne i ulegać zmianie w pierwszym dniu najbliższego miesiąca po ostatniej zmianie indeksu (...).
Całkowity koszt kredytu oznaczono w umowie na 162 631,20 zł. Zaznaczono, że podana kwota nie uwzględniała ryzyka kursowego. Ostateczna wysokość była uzależniona od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania.
Z par. 10 wynikało, iż wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w (...) po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanym kursem walut obcych do (...) obowiązującego w dniu spłaty.
Świadek P. S. (zezn. k.89) który tworzył tabele kursowe pozwanego Banku w L. 2007- 2012 przedstawił jak wyglądał mechanizm tworzenia takiej tablicy.
Wskazał też, że bank również pozyskiwał franki. Nie mógł udzielić kredytu indeksowanego nie posiadając franków. Pozyskane franki sprzedawali. Bank nie był beneficjentem zmian kursowych.
Kupowali po kursie sprzedaży na rynku międzybankowym, a w przypadku uruchomienia kredytu sprzedawali po kursie kupna na rynku międzybankowym. Aby ograniczyć potencjalne ryzyko stosuje się marżę.
Powodom wypłacono faktycznie równe 100 000 zł.
W par. 2 wpisano cel kredytu i z niego wynikało, iż 20 000 zł było przeznaczone na T. S., 4584,79 ^ to były koszty pobrane przez bank i koszty pozostałych ubezpieczeń.
Powodowie wpłacili tytułem umowy kwotę 134 123,66 zł do 17 kwietnia 2018.
W związku ze zmianą przepisów' prawa pozwalających na spłatę takich kredytów po kursie NBP , 8 listopada 2012 został podpisany przez powodów' aneks nr.(...) do umowy kredytu (k.56 akt). Powodowie nie wnioskowali o możność spłaty kredytu w walucie indeksowanej, które było nieodpłatne. Dokonano zmiany w umowie odpłatnie.
Wysokość oznaczono na 2,95 % kwoty kredytu. Należność została dopisana do salda zadłużenia (par.4). Powodowie aneks podpisali osobiście.
Do zmian w umowie doszło również aneksem z dnia 24.04.2014 (k.58-60 akt).
Powodowie mogli jednak w ciągu 10 dni odstąpić od aneksu bez podania przyczyny.
13 lutego 2018 powódka, a na rozprawie 23 lutego 2018 powód złożyli oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczania woli umowy kredytu złożonego pod wpływem błędu.
Powodowie stanęli na stanowisku, iż nie złożyli oświadczeń woli w zakresie zawarcia umowy. Umowa nie została podpisana przez powodów tylko przez pełnomocnika.
Sąd zważył co następuje:
Powodowie opisaną umową faktycznie zawarli kredyt w walucie polskiej indeksowany do waluty obcej.
To, że w ich imieniu działał pełnomocnik nie może skutkować uznania, że umowy nie zawarli, jeżeli pełnomocnictwo zostało udzielone, a znajduje się w aktach niniejszej sprawy (k.55).
Powodowie podpisując aneks z 8 listopada 2012 nie zgłaszali żadnych zastrzeżeń.
Art. 103 par.i kc stanowi, że jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta.
Powodowie mieli również świadomość roli franka szwajcarskiego w tej umowie, a w szczególności tego, że ich rata spłaty będzie uzależniona od kursu tej waluty.
Nie determinowało to bynajmniej do formułowania umowy w taki sposób jak uczynił to pozwany bank.
Umowę należy ocenić jako niekorzystną dla powodów.
Zasada swobody umownie może prowadzić do rażącego naruszenia zasady ekwiwalentności świadczenia i ewentualne negatywne konsekwencje obciążają tylko jedną ze stron.
Swoboda umów doznaje ograniczeń także z uwagi na zasady współżycia społecznego (art. 353 Cl) k.c.
Sąd przeprowadził incydentalne badanie zapisów umownych wskazywanych jako abuzywne.
Należy podzielić stanowisko powodów, iż zapisy klauzul par. 10 punkt 3 dawała bankowi możliwość ustalania kursu waluty, bez wskazania kryteriów.
Klauzule zawartą w par. 10 punkt 3 określano w odniesieniu do kursu ustalanego wyłącznie przez bank. Zachwiano w ten sposób równowagę stron umowy.
Klauzula naruszała zasady współżycia społecznego, ekwiwalentność świadczeń, dobre obyczaje.
W umowie określono oprocentowanie zmienne. Wskazano na rolę (...). Nie wyjaśniono indeksu (...).
Warunki zmiany stopy procentowej nie zostały zdaniem Sądu opisane w sposób jasny dla kredytobiorcy.
W § 10.3 umowy ustalono, że wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w C~0 po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanym kursem walut obcych do (...) obowiązującego w dniu spłaty.
Samo utworzenie tabeli przez bank nie może być uznane abuzywne tylko zapis dotyczący korzystania z tej tabeli przy ustalaniu raty spłaty.
Należy stwierdzić, iż kwestionowany zapis umowy par. 10 punkt 3 powodował, iż przy zawarciu umowy Powodowie nie znali faktycznej wysokości rat, które będą płacić przez wiele lat.
Warunki zmiany oprocentowania były niejasne.
Jak słusznie było podnoszone, wyrokiem z dnia 14 grudnia 2010 r. w sprawne o sygn. XVTI AmC 426/09 Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, uznał za niedozwolone i zakazał wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowień wzorca umowy o treści:
„Kredyt jest indeksowany do (...)/USD/EUR, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna (...)/USD/ EUR według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku (...) w dniu uruchomienia kredytu lub transzy."
W przypadku kredytu indeksowanego kursem waluty obcej kwota raty spłaty obliczona jest według kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w Banku na podstawie obowiązującej w Banku (...) z dnia spłaty . ’ (§ 8 ust. 3 Regulaminu kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej w Banku (...) S.A.).
Przedmiotowy wyrok został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21 października 2011 roku wydanym w sprawie VI ACa 420/11.
Należy bardzo mocno podkreślić, iż abuzywnością nie jest objęta sama indeksacja, czy tworzenie tabeli kursów a e me weryfikowalne kryterium ustalania kursów kupna i sprzedaży walut obcych, zastosowane do kredytobiorcy co stawiało kredytobiorcę w sytuacji niepewności, co do wysokości kosztu kredytu, kosztu poszczególnych rat.
Umowa będąca przedmiotem niniejszego sporu zawiera takie uregulowanie.
Podzielić należy pogląd powodów, iż postanowienia umowy zawarte w § 10 ust. 3 stanowi tzw. niedozwolone klauzule umowne, albowiem wykazują daleko idącą sprzeczność z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, w szczególności z art. 385 1 § 1 k.c.
Sąd byl zatem zobligowany do incydentalnej oceny zarzutu abuzywności wskazanych klauzul zawartych w umowie. Sąd nie dopatrzył się abuzywności w samym zastosowaniu indeksacji czy utworzeniu tabeli.
Nadto w świetle już ugruntowanego orzecznictwa klauzule waloryzacyjne nie określają świadczeń głównych stron w z czym podlegają ocenie z mocy art. 385(1) par. 1 kc czy nie kształtują praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami , rażąco naruszając jego interesy - jeżeli nie zostały indywidualnie uzgodnione z konsumentem.
Potwierdzeniem zasadności co do abuzywności twierdzeń są wyroki Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta: z 27 sierpnia 2012 roku (sygn. akt XVII AmC 5344/11), z 26 stycznia 2011 roku (sygn. akt XVII AmC 1531/09), z 24 grudnia 2010 roku (sygn. akt XVII AmC 426/09).
Zgodnie z umową harmonogram spłaty rat kredytu był sporządzony we frankach szwajcarskich, zatem spłata konkretnej raty w danym dniu wymagała wykonania operacji przeliczenia wyrażonej we frankach szwajcarskich raty na złote polskie, zgodnie z postanowieniem z § 10 ust. 3 umowy.
Pozwany zdaniem, Sądu istotnie przyznał sobie prawo do jednostronnego regulowania wysokości rat kredytu poprzez wyznaczanie w tabelach kursowych kursu sprzedaży franka szwajcarskiego.
Główny zarzut w stosunku do pozwanego Banku jest taki, że nie wskazane zostały zasady określania sposobu ustalania kursu. ,
Nie chodzi zatem o samą możliwość dokonywania przeliczeń, bo strona powodowa bardzo dobrze zdawała sobie sprawę, ze jej rata będzie związana z kursem franka.
Bank nie wprowadził sprawdzalnych kryteriów ustalania kursu.
Nawet jeżeli pozwany jak wykazywał zeznaniem świadka P. S. (k.89) starał się stosować uczciwy kurs, to niezmierna to faktu, że było to działanie poza zasięgiem drugiej strony. Prawidłowości nie mógł sprawdzić kredytobiorca.
W szczególności postanowienia umów nie przewidywały, aby aktualny kurs franka szwajcarskiego ustalony przez Bank pozostawał w określonej relacji do aktualnego kursu tej waluty ukształtowanego przez rynek walutowy, lub np. w określonej relacji do kursu średniego waluty publikowanego przez NBP.
Marża kupna lub sprzedaży była zależna jedynie od banku.
Sąd podzielił pogląd powodów, iż taka regulacja stanowi o naruszeniu przez Pozwanego dobrych obyczajów, które nakazują, aby ponoszone przez konsumenta koszty związane z zawarciem umowy były możliwe do przewidzenia.
W postanowieniu § 7 ust. 1 umowy zawartej między stronami wskazano jedynie termin ustalania kursu waluty.
Powodowie istotnie nie mieli możliwości oceny wysokości swojego zobowiązania w walucie polskiej na dzień spłaty raty.
Taką sytuację należy uznać za sprzeczną z dobrymi obyczajami, naruszającą interesy klienta w sposób rażący. Klient był uzależniony od decyzji banku.
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu najwyższego (uchwała z 20 czerwca 2018, IIIC zp 29/17) oceny uczciwości umowy dokonuje się na chwile jej zawarcia.
Nie ma znaczenia w jaki sposób jest wykonywana. Może się darzyć, że strona nie będzie korzystała z zastrzeżonych na jej rzecz nieuczciwych postanowień.
Nie oznacza, że taka umowa jest zgodna z prawem. Również tylko nie wielki zysk dla banku ze stosowania nie oznacza, że umowa była zgodna z prawem.
Pozwany przyznał sobie prawo do jednostronnego regulowania wysokości rat kredytu waloryzowanego kursem (...) poprzez wyznaczanie w tabelach kursowych kursu sprzedaży franka szwajcarskiego oraz wartości spreadu walutowego.
Wprowadzony został jedynie, termin „dzień spłaty”, co należy uznać za niewystarczające.
W ocenie Sądu, jak już wskazano klauzula waloryzacyjna nie należy do postanowień określających główne świadczenia stron, a to jedynie postanowienie, które w sposób pośredni są z nimi związane, bo ma wpływ na wysokość świadczenia.
Powodowie bezspornie występowali w umowie jako konsumenci, albowiem zgodnie z art. 221 k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Zawierając umowę, zdaniem Sądu, powodowe nie mieli wpływu na treść powyższych zapisów. Walutę mieli kupować na warunkach pozwanego. Nikt przy zawieraniu umowy nie proponował im innego rozwiązania Umowy kredytowe w zakresie dotyczącym w/w. postanowień nie były indywidualnie negocjowana przez Pozwanego iz kredytobiorcami, a rozmowy prowadzone z pośrednikiem dotyczyły jedynie wysokości oprocentowania kredytów oraz prowizji pobieranej przez Bank. Wszelkie pozostałe postanowienia umowne zostały narzucone przez Pozwanego, który posługiwał się uprzednio ustalonym wzorcem umowy.
Sąd nie uznał za celowa wszczynanie dalszych poszukiwań świadka E. Ś., A. M., bowiem teza dowodowa w-skazana przez pozwanego na rozprawie 28 czerwca 2018 odnośnie czynienia ustaleń jakie informacje były przekazywane przez Panią Ś. pełnomocnikowi powodów oraz jakie informacje on przekazywał powodom, bo nie o zakres informacji przekazanej chodzi tylko realny wpływ na treść umowy, dokonanie modyfikacji przedstawionego wzorca.
Odnośnie wiedzy powodów na temat indeksacji to Sąd nie miał wątpliwości, iż powodowie bardzo dobrze zdawali sobie sprawię co to j est zmiana kursu waluty i że zmiana kursu (...) będzie miał wpływ na ich zobowiązani a względem banku.
Wynika to nawet z wypowiedzi powodów w niniejszym procesie.
Zapis par.i ustęp 1 umowy kredytu odnośnie ryzyka kursowego w umowie istnieje i nie jest niezrozumiały.
Natomiast przy ocenie, czy przedmiotowe postanowienia umowne były przedmiotem indywidualnych uzgodnień należy mieć na uwadze, że ustawodawca wprowadził „domniemanie” braku indywidualnych uzgodnień postanowień umowy w przypadku gdy postanowienie umowy zostało zaczerpnięte ze wzorca umowy.
Wzorce umowne są definiowane jako wszelkie klauzule umowne opracowane jednostronnie przez podmioty, które mają zawrzeć wiele umów na identycznych warunkach kontraktowych.
Bank musiałby wykazać, że pomimo posłużenia się klauzulą standardową, to postanowienie umowne zostało uzgodnione z konsumentem. Nie chodzi o informacje tylko o uzgodnienia.
Zdaniem Sądu, przedmiotem zawartych pomiędzy stronami umów' był gotowy produkt oferowany przez Pozwanego na rynku.
Pozwany opierał się na gotowym wzorcu umownym. Taki wzorzec podpisał w imieniu powodów pełnomocnik.
Jeżeli pełnomocnik przekroczy'! swoje uprawmienia to powodom w stosunku do niego przysługują określone roszczenia.
Postanowienia umowne w' zakresie łączącego konsumenta z przedsiębiorcą stosunku prawnego winny należycie zabezpieczać interesy także konsumenta.
W orzecznictwie przyjmuje się, że jako sprzeczne z dobrymi obyczajami kwalifikowane są w szczególności wszelkie postanowienia, które zmierzają do naruszenia równorzędności stron umowy, nierównomiernie rozkładając uprawnienia i obowiązki między partnerami stosunku obligacyjnego.
Taka sytuacja miała miejsce w stosunku do powodów. Wysokość zadłużenia była w związku z decyzjami banku (stosowaniem przygotowanej przez bank tabeli) wydawanymi już po zawarciu umowy co należy uznać za sprzeczne z dobrymi obyczajami i na ruszające interesy klienta.
Powodowie powołując się na orzecznictwo podnieśli, że o naruszeniu interesów konsumenta można mówić w przypadku prawnie relewantnego znaczenia tego nierównomiernego rozkładu praw i obowiązków stron umowy [vide wyrok Sądu Apelacyjnego w W. z dnia 13 marca 2014 roku, sygn. akt: VI ACa 1733/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 sierpnia 2014 roku, sygn. akt: VI ACa 1313A3
Sąd uznał, iż incydentalna kontrola wykazała abuzywny charakter zapisów odnośnie par 10 punkt 3 umowy. Powodowie zatem są nim związani.
Bezsporne kwota wypłacona powodom po zawarciu umowy przez bank po zawarciu umowy to 100 000 zł.
Sąd ustalił też wysokość wszystkich wpłat dokonanych przez pozwanego.
Jak się okazało to z umowy kredytu spłacono 134 123, 66 zł.
Zatem powodowie więcej oddali niż pobrali.
Sąd generalnie podziela pogląd, iż tak jak (...) w orzecznictwie wielokrotnie podkreślał niedopuszczalna jest modyfikacja postanowienia uznanego za abuzywne lub zastąpienie go innym.
Dyrektywa 93/13 sprzeciwia się modyfikacji treści umowy w taki sposób, aby wyeliminować abuzywność kontrolowanego przepisu.
Niezwiązanie konsumenta abuzywnymi zapisami musi działać odstraszająco.
W niniejszej sprawie nie jest możliwe zastosowanie art. 358 kc w miejsce pominiętego, bowiem wszedł on w życie dopiero 24 stycznia 2009, a więc po zawarciu umowy.
Jednakże jak wynika ze stanowiska SN w wyroku z dnia 14 lipca 2017 (IICSK 803/16 ), a także orzecznictwa (...) w pewnych sytuacjach możliwe jest zastąpienie nieuczciwego postanowienia umownego przepisem o charakterze dyspozytywnym lub nawet innym sposobem wypełnienia luki w umowie.
Dopuszczalne iest to w sytuacji gdv pozostawienie luki prowadziłoby do upadku całe) umowy i przez zagrażało interesom konsumenta , narażając go na konieczność natychmiastowego zwrotu całej kwoty kredytu.
Sąd Najwyższy w wyroku z 14 lipca 2017 wskazał dwa rozwiązania. .
Pierwsze: to poszukiwanie w umowie postanowienia aprobowanego przez obie strony np. postanowienia dotyczącego wypłaty kredytu w kursie kupna franka szwajcarskiego z tabeli bankowej.
Drugie: to zastosowanie kursu średniego NBP, posiłkując się prawem wekslowym.
Takiego wypełniania luki należy jednak dokonywać jedynie w sytuacji gdy upadek całej umowy zagrażałby konsumentowi.
Nie mamy do czynienia z taką sytuacją w niniejszym procesie.
Powodowie domagają się orzeczenia o upadku całej umowy i zastosowania po stwierdzeniu właściwych przepisów kodeksu cywilnego co do wzajemnych świadczeń.
W niniejszej sprawie powodowie zatem stoją na stanowisku nieważności całej umowy podnosząc, że nie zagraża to ich interesom.
Zdaniem Sądu, stanowisko powodów, iż umowa jest nieważna zasługuje na podzielenie.
Wymóg interesu prawnego z art. 189 kpc jest spełniony, bowiem powodowie związani umową muszą na bieżąco piacie raty Musieliby by dochodzić ich w zwrotu wywodząc każdorazowo roszczenie o zapłatę domagając się za każdym razem przesłankowego ustalania nieważności zobowiązania umownego.
Sąd zatem orzekł o ustaleniu nieważności umowy jak w punkcie 1 wyroku.
Odnośnie roszczenia o zapłatę to w przypadku nieważności umowy mamy do czynienia ze świadczeniami nienależnymi.
Świadczenie nienależne w rozumieniu art. 410 par 2 kc podlega zwrotowi.
Strony winny zatem zwrócić sobie to co wzajemnie świadczyły.
Powodowie otrzymali od pozwanego faktycznie 100 000 zł.
Do 17 kwietnia 2018 spłacili o 34 123,66 złwięcej.
Skoro zapłacili więcej niż pobrali żądanie zwrotu tej kwoty jest zasadne.
Sąd orzekł o jej zwrocie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie tak jak zgłaszane było żądanie.
Odpis pozwu był doręczony 8 listopada 2017, kolejne roszczenia 23 lutego 2018 i 17 kwietma 2017.
Powodowie nie wykazali natomiast w toku procesu kiedy wpływały na rzecz pozwanego poszczególne kwoty.
O kosztach procesu Sąd orzekał na podstawie art. 98 i 108 kpc.
Należny był zwrot na rzecz powodów uiszczonej opłaty sądowej w wysokości 1 000 zl, oraz kosztów zastępstwa procesowego _ ...
w wysokości 5 417 zl na podstawie przepisów rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 (DZ U z 12.10. 2016 poz .1668) par 1 (odnośnie zmiany par. 2 punkt 6 poprzedniego rozporządzenia z dnia 22.10.2015).
SSO Wacława Walencka
