I C 718/ 17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2017 r.

 

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Adamska Protokolant: Aneta Łokaj

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 października 2017 r. we Wrocławiu sprawy z powództwa K. K.

przeciwko Bank (...) S.A.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

I.

pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 5 października 2012 r. wystawionego przez (...) Bank S.A. przeciw powodowi K. K., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Złotoryi VI Wydziału Zamiejscowego Cywilnego z siedzibą w Jaworze z dnia 20 września 2013 r. sygn. akt VI Co 701/13, w całości,

II.

zasądza  od  pozwanego  na  rzecz  powoda  kwotę  10.817  zł  kosztów  procesu,  w  tym  10.800  zł  kosztów  zastępstwa procesowego,

III.

nie obciąża pozwanego opłatą od pozwu, od uiszczenia której powód został zwolniony.

 

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 28 kwietnia 2017 r. (data stempla pocztowego) powód K. K. wniósł o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) wystawionego przez (...) Bank S.A. w dniu 5 października 2012 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego Złotoryi VI Wydziału Zamiejscowego Cywilnego z siedzibą w Jaworze z dnia 20 września 2013 r. sygn. akt VI Co 701/13. Powód wniósł także o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a w przypadku zaistnienia przesłanek określonych w art. 326 § 1 k.p.c. w zw. z art. 109 § 2 k.p.c. - w wysokości dwukrotności stawki minimalnej. Na wypadek uznania roszczenia przez pozwanego powód wniósł także o nadanie z urzędu wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności w trybie art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód podał, że w dniu 05.10.2012 r. pozwany wystawił przeciwko niemu bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), obejmujący wymagalne należności w wysokości 509.906,53 zł. Sąd Rejonowy w Złotoryi VI Wydział Zamiejscowy Cywilny z siedzibą w Jaworze postanowieniem z dnia 20 września 2013 r. sygn. akt VI Co 701/13 nadał temu tytułowi klauzulę wykonalności, zasądzając jednocześnie od powoda kwotę 67 zł tytułem kosztów postępowania. Wedle treści wniosku o nadanie klauzuli wykonalności należność objęta wymienionym tytułem wynika z umowy kredytu (...) nr (...) z dnia 26.04.2010 r. zawartej z poprzednikiem prawnym strony pozwanej (...) Bankiem S.A. Dalej powód wskazał, że przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, kwestionując w szczególności istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym.

Powód wskazał, powołując treść art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c. oraz poglądy doktryny i obszernie przytoczone orzecznictwo sądowe, że powództwo przeciwegzekucyjne, w przeciwieństwie do zażalenia na postanowienie o nadaniu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, może obejmować zarzuty merytoryczne pod adresem tytułu wykonawczego. W sytuacji zaś, gdy tytułem wykonawczym jest bankowy tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą wykonalności, czyli gdy uprzednio nie było prowadzone żadne postępowanie merytoryczne w zakresie zasadności roszczeń banku objętych takim tytułem, to właśnie postępowanie przeciwegzekucyjne stanowi dla dłużnika pierwszą i jedyną możliwość merytorycznego odniesienia się do tego tytułu i jego zakwestionowania.

Powód wskazał, że oświadczenie o poddaniu się egzekucji, o którym mowa w uchylonym art. 97 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Prawo bankowe, powinno określać kwotę, do której dłużnik poddaje się egzekucji wraz z ostatecznym terminem, do którego bank może wystawić bankowy tytuł egzekucyjny. Jak wynika zaś z przedłożonych w sprawie

0  nadanie klauzuli dokumentów tj. umowy kredytowej oraz aneksu nr (...) do niej, aneksem nr (...) uchylono oświadczenie o poddaniu  się egzekucji złożone 26.04.2010 r. a zastąpiono je oświadczeniem o poddaniu  się egzekucji stanowiącym załącznik do tego aneksu, którego Bank nie załączył do wniosku a tym samym nie przedstawił ważnego skutecznego oświadczenia o poddaniu się egzekucji.

Powód zarzucił również, iż roszczenie objęte tytułem egzekucyjnym jest niewymagalne oraz zaprzeczył istnieniu zdarzeń, które mogły spowodować wymagalność roszczenia objętego tytułem. Powód wskazał również, że bankowy tytuł egzekucyjny został wydany z naruszeniem art. 96 i art. 97 Prawa Bankowego, że bank, wobec braku wymagalności roszczenia, nie miał podstaw do jego wystawienia oraz do wystąpienia o nadanie mu klauzuli wykonalności. Powód zarzucił także, iż bank nie przedstawił w jaki sposób i na jakiej podstawie określił kwotę kapitału oraz w jaki sposób naliczył odsetki (od jakich kwot, za jakie okresy i według jakiej stopy procentowej).

Powód zarzucił abuzywność klauzul umownych dotyczącymi waloryzacji wysokości zaciągniętego kredytu, wysokości rat spłaty waluty obcej a także warunków umowy ubezpieczeniowej jako nieustalonych indywidualnie z powodem.

Powód podniósł również zarzut przedawnienia roszczeń stwierdzonych kwestionowanym tytułem wykonawczym.

Powód akcentował także sprzeczność przepisów art. 96 i 97 ustawy Prawo bankowe, obowiązujących w dacie wystawienia kwestionowanego tytułu, z Konstytucją RP oraz z prawem Unii Europejskiej, w tym przede wszystkim z zasadą równości wobec prawa, a w konsekwencji niemożność ich stosowania przez sądy.

Pozwany Bank (...) S.A. w odpowiedzi na pozew (k. 33-204) uznał powództwo w całości, a w związku z jego uznaniem przy pierwszej czynności procesowej wniósł również o obciążenie powoda kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego, ewentualnie o odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami procesu.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew strona pozwana, poza obszerną odpowiedzią na merytoryczne zarzuty pozwu, wskazała, że wyłączną przyczyną uznania powództwa jest przeniesienie przez nią z dniem 05.10.2012 r. wierzytelności objętej przedmiotowym tytułem na rzecz (...) we W.. Przeniesienie wierzytelności na rzecz podmiotu nie będącego bankiem (w tym przeniesienie hipoteki na nabywcę wierzytelności) spowodowało brak możliwości dalszego wykorzystania dotychczasowego tytułu wykonawczego przez nabywcę wierzytelności. Pozwany wskazał przy tym, że postępowanie egzekucyjne toczące się na podstawie kwestionowanego bankowego tytułu egzekucyjnego zostało umorzone.

Odnosząc się do zarzutów powoda pozwany wskazał, iż przed wystawieniem bankowego tytułu egzekucyjnego kolejne wpłaty powoda były rozliczane zgodnie z postanowieniami umowy kredytowej, zaś po jego wystawieniu - zaliczane były według kolejności: kapitał, skapitalizowane odsetki zaległe, odsetki karne i pozostałe koszty.

Wniosek o obciążenie powoda kosztami procesu pozwany uzasadnił wskazując, że z uwagi na jawność ksiąg wieczystych powód miał wiedzę o zmianie wierzyciela a mimo tego nie wezwał do wydania tytułu wykonawczego, a zatem nie wyczerpał możliwości polubownego załatwienia sprawy, na co sam wskazał w uzasadnieniu złożonego pozwu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 października 2012 r. (...) Bank S.A. z siedzibą we W. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) stwierdzając w jego treści istnienie zobowiązania dłużnika K. K. z tytułu umowy kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 26 kwietnia 2010 r. Zgodnie z treścią tytułu wymagalne zobowiązanie dłużnika względem wierzyciela wynosiło 509.906,53 zł, w tym 499.253,92 zł kapitału, 3.005,82 zł odsetek umownych oraz 7.646,79 zł odsetek karnych.

Postanowieniem z dnia 20 września 2013 r. Sąd Rejonowy w Złotoryi VI Wydział Zamiejscowy Cywilny z siedzibą w Jaworze sygn. akt VI Co 701/13 nadał wskazanemu powyżej bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności.

(dowód: bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 5 października 2012 r. oraz postanowienie z dnia 20 września 2013 r. znajdujące się w aktach sprawy Sądu Rejonowego w Złotoryi VI Wydział Zamiejscowego Cywilnego z siedzibą w Jaworze sygn. akt VI Co 701/13 na k.32 i 33).

Po uzyskaniu tytułu wykonawczego pozwany sprzedał objętą nim wierzytelność na rzecz niebędącego bankiem podmiotu, tj. (...) we W..

(okoliczność bezsporna).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z dyspozycją art. 213 § 2 k.p.c., Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

W ocenie Sądu w sprawie nie zachodziły jakiekolwiek przesłanki uzasadniające kwestionowanie uznania powództwa w całości przez stronę pozwaną. Okoliczności sprawy w zakresie niezbędnym do oceny uznania w zakresie określonym we wskazanym powyżej przepisie były bezsporne. Oświadczenie pozwanego o uznaniu powództwa jest w pełni zrozumiałe i naturalne biorąc pod uwagę fakt zbycia wierzytelności, której dotyczył opisany w pozwie tytuł wykonawczy.

Jednocześnie Sąd zważył, że skoro niekwestionowany pomiędzy stronami fakt zbycia wierzytelności stanowił wystarczającą przesłankę oceny oświadczenia pozwanego o uznaniu powództwa, prowadzenie postępowania dowodowego w szerszym zakresie było zbędne, co skutkowało oddaleniem wniosków dowodowych zgłoszonych w odpowiedzi na pozew. Formułując powyższe stanowisko Sąd oparł się m. in. na stanowisku wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 stycznia 2015 r. IV CSK 133/14, Lex nr 1591753.

W tym stanie rzeczy Sąd uwzględnił żądanie pozwu pozbawiając wykonalności w całości tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 5 października 2012 r. wystawionego przez (...) Bank S.A. przeciw powodowi

1. K., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Złotoryi VI Wydziału Zamiejscowego Cywilnego z siedzibą w Jaworze z dnia 20 września 2013 r. sygn. akt VI Co 701/13, o czym, na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., orzeczono w punkcie I wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania oparto o art. 98 k.p.c., nie znajdując podstaw do skorzystania przez pozwanego z dobrodziejstwa art. 101 k.p.c.

W rozpoznawanej sprawie istotnie pozwany w sposób wyraźny i nie budzący wątpliwości uznał powództwo przy pierwszej czynności procesowej po doręczeniu mu odpisu pozwu (tj. w odpowiedzi na pozew), niemniej jednak nie sposób przyjąć, aby nie dał on powodów do jego wytoczenia, a jest to przesłanka niezbędna do wskazanego przepisu.

W ocenie Sądu pozwany nie daje powodu do wytoczenia powództwa, jeżeli jego stosunek wobec roszczenia powoda, oceniony zgodnie z doświadczeniem życiowym, usprawiedliwia wniosek, że powód uzyskałby jego zaspokojenie bez wytoczenia powództwa. Taka ocena sądu może być dokonana wyłącznie wtedy, gdy pozwany mógł określić swoją postawę w stosunku do zgłaszanego roszczenia. Jeżeli postępowanie pozwanego i jego postawa wobec roszczenia strony powodowej, ocenione w ten sposób, nie usprawiedliwiają wniosku, że strona powodowa uzyskałaby zaspokojenie roszczenia również bez wytoczenia powództwa, to należy uznać, że pozwany dał powód do wytoczenia powództwa (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 13.04.1961 r., IV CZ 23/61, OSNC 1962, nr 3, poz. 100; postanowienie Sądu Najwyższego z 19.10.1961 r., II CZ 11/61, OSNPG 1962, nr 1-6, poz. 6).

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu  Najwyższego wyrażonym w postanowieniu  z 6.12.2012 r., sygn. IV Cz 121/12 (LEX nr 1288733), które Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w całości podziela, jeśli zachodzą okoliczności stanowiące podstawę powództwa opozycyjnego, o którym mowa w art. 840 k.p.c., sam fakt dysponowania przez wierzyciela tytułem wykonawczym, który może stanowić podstawę egzekucji, daje dłużnikowi powód do wytoczenia sprawy w rozumieniu art. 101 k.p.c. Jeśli więc w takiej sytuacji powództwo zostaje wytoczone przez dłużnika i w toku procesu wierzyciel wydaje dłużnikowi sporny tytuł wykonawczy, to dłużnik zasadnie może domagać się zasądzenia zwrotu kosztów procesu na podstawie art. 98 k.p.c., podnosząc, że zaspokojenie roszczenia nastąpiło na skutek wytoczenia powództwa. Tym bardziej zacytowana teza staje się aktualna w sytuacji, gdy wierzyciel uznał powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, jednocześnie nie wydając dłużnikowi spornego tytułu wykonawczego.

Celem powództwa opozycyjnego jest udaremnienie możliwości przeprowadzenia jakiejkolwiek egzekucji na podstawie określonego tytułu wykonawczego. Stanowi ono zatem środek obrony przed egzekucją i dlatego powód w pełni osiąga cel z nim związany, jeżeli uzyska orzeczenie stwierdzające, iż tytuł został pozbawiony wykonalności (por. uchwała Sądu Najwyższego z 30.03.1976 roku, sygn. III CZP 18/76; OSNC 1976, nr 9, poz. 195). Powództwo takie może być wytoczone niezależnie od tego, czy przeciwko dłużnikowi została już wszczęta egzekucja, czy też nie, byleby istniało jeszcze wymagalne zobowiązanie objęte tytułem wykonawczym. Wówczas dłużnik może żądać pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego tak długo, jak długo zachodzi możliwość wykonania tego tytułu. W doktrynie zasadnie wskazuje się, że już samo istnienie możliwości wykonania tytułu wykonawczego, czyli istniejąca zdolność do egzekucji, pozwala na wystąpienie z powództwem zmierzającym do uniemożliwienia przeprowadzenia egzekucji z tego tytułu wykonawczego.

Powód zatem w pełni osiągnie swój cel związany z powództwem przeciwegzekucyjnym, jeżeli uzyska orzeczenie stwierdzające, że tytuł został pozbawiony wykonalności. Oceny tej nie zmienia fakt umorzenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego w oparciu o kwestionowany tytuł wykonawczy, jak i to, że wierzytelność pozwanego Banku przysługująca mu względem powoda została przeniesiona na inny podmiot, nie będący bankiem. Tytuł wykonawczy wskazujący jako wierzyciela pozwany Bank wciąż bowiem funkcjonuje w obrocie i nadal istnieje ryzyko jego wykorzystania, co stwarza dla dłużnika stan niepewności.

Zarówno zatem ukończenie egzekucji, jak i cesja wierzytelności objętej tytułem wykonawczym nie ma wpływu na zasadność powództwa, dopóki nie dojdzie do zupełnego zaspokojenia należności wynikającej z tytułu wykonawczego i aż do tej chwili dłużnik zachowuje interes w pozbawieniu tego tytułu wykonalności. W takiej sytuacji jedynym w pełni skutecznym działaniem, jakie mógł podjąć powód, było wniesienie powództwa opozycyjnego przeciwko pozwanemu i uzyskanie sądowego wyroku pozbawiającego bankowy tytuł egzekucyjny wykonalności. Na marginesie Sąd wskazuje, że pozwany Bank, mimo cesji wierzytelności objętej przedmiotowym tytułem wykonawczym, jest w niniejszej sprawie podmiotem legitymowanym biernie. Figuruje on bowiem jako wierzyciel powoda w bankowym tytule egzekucyjnym zaopatrzonym w sądową klauzulę wykonalności, a zatem w tytule wykonawczym mogącym stanowić podstawę egzekucji.

Niezależnie od  powyższego Sąd zważył, że pozwany w toku  postępowania nie wykazał, by zawiadomił powoda o cesji wierzytelności czy też - by zawiadomienia takiego dokonał jej nabywca. Skoro to pozwany dokonał czynności prawnej mającej za przedmiot wierzytelność w stosunku do powoda, za niewłaściwą należy uznać argumentację, iż to powód dopuścił się zaniechania polubownego rozwiązania sporu poprzez niewystąpienie do banku o zwrot bte.

Nie znajdując zatem podstaw do odmowy pokrycia poniesionych przez powoda kosztów postępowania orzeczono jak w pkt II wyroku zasądzając od pozwanego na jego rzecz kwotę 10.800 zł (zgodnie z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz 17 zł (opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa).

Mając natomiast na względzie fakt uznania powództwa przy pierwszej czynności procesowej, w oparciu o art. 102 k.p.c. nie obciążono pozwanego opłatą od pozwu, od uiszczenia której powód został zwolniony.

Na marginesie Sąd zwraca uwagę na fakt, że w sprawie nie znajduje zastosowania art. 333 k.p.c., ponieważ wyrok uwzględniający powództwo nie podlega wykonaniu w drodze egzekucji.