Sygn. akt VI C 876/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy — Śródmieścia w Warszawie VI Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Milena Dutkowska Protokolant: Daniel Kowalski

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2018 roku w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa działającego na rzecz małżonków i przeciwko Raiffeisen Bank Polska spółce akcyjnej z siedzibą w Warszawie o zapłatę

64. zasądza od Raiffeisen Bank Polska spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie na rzecz małżonków i kwotę 64.927,95 (sześćdziesiąt cztery tysiące dziewięćset dwadzieścia siedem złotych i dziewięćdziesiąt pięć groszy) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od tej kwoty od dnia 25 maja 2016 roku do dnia zapłaty,
65. w pozostałym zakresie powództwo oddala,

• zasądza od Raiffeisen Bank Polska spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie na rzecz kwotę 8.819,94 (osiem tysięcy osiemset dziewiętnaście złotych i dziewięćdziesiąt cztery grosze) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu,

2. nakazuje pobrać od Raiffeisen Bank Polska spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie na rzecz Skarbu Państwa — Prezes Sądu Rejonowego dla Warszawy — Śródmieścia w Warszawie kwotę 2.792,79 (dwa tysiące siedemset dziewięćdziesiąt dwa złote i siedemdziesiąt dziewięć groszy) złote tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa i opłaty od pozwu, której obowiązku uiszczenia nie miał powód.

 

Uzasadnienie

wyroku z dnia 28 lutego 2018 r.

Pozwem z dnia 01 grudnia 2015 r. wniesionym do Sądu Okręgowego w Warszawie  - działający przez Pełnomocnika procesowego wnosił o zasądzenie od Pozwanego — Raiffeisen Bank Polska spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie odpowiednio na rzecz: solidarnie, i solidarnie, i solidarnie oraz solidarnie na rzecz, i świadczeń pieniężnych wraz z odsetkami od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty. W szczególności w punkcie 8 pozwu Powód wnosił o zasądzenie kwoty 66.182,81 PLN solidarnie na rzecz      i           wraz z odsetkami od tej daty liczonymi od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych. Powód w zakresie legitymacji procesowej odwołał się do art. 61 k.p.c., swojego statusu organizacji pozarządowej i celów statutowych, wśród których jest: „pomoc konsumentom skarżącym się na instytucje rynku finansowego i kapitałowego, w tym banki..”. Dalej wskazano na zgodę w.w. osób fizycznych w tym i                             . na wytoczenie niniejszego powództwa oraz na status tych osób jako konsumentów przy zawieraniu umów kredytowych z pozwanym Bankiem. W uzasadnieniu Powód w ramach okoliczności faktycznych wskazał na zawarte umowy kredytowe przez konsumentów, na postanowienia tych umów i postanowienia regulaminu, a w szczególności na zapisy w przedmiocie indeksacji kwoty kredytu. Strona powodowa wskazała na § 7 ust. 4 i § 9 ust. 2 Regulaminu, a także definicje umowne i brak indywidualnych uzgodnień w tym przedmiocie. Podniesiono, iż kredytobiorcy spłacali regularnie kredyt i że w trakcie wykonywania umowy powstała nadpłata w bieżącej spłacie kredytu wobec bezskuteczności mechanizmu indeksacji. Powód wskazał, iż klauzule indeksacyjne są nieuczciwe, w szczególności w zakresie dowolności ustalania kursów i przez to wysokości rat kredytu do spłaty. Powód podnosił zarzut nieważności umów kredytowych, ewentualnie na bezskuteczność klauzul indeksacyjnych w stosunku do konsumentów, na rzecz których wytoczono powództwo. Stawiając te zarzuty Powód przedstawił argumentacje prawną na gruncie art. 69 Prawa bankowego, art. 58 k.c., 385¹ k.c., a także 410 § 2 k.c. Zwrócono uwagę na rolę Banku w obrocie, w tym co do specjalizacji Banku w zarządzaniu ryzykiem oraz na sprawę zaufania klienta do tej roli banku. W uzasadnieniu odwołano się do literatury przedmiotu i orzecznictwa, prezentując m.in. orzecznictwo dotyczące kontroli abstrakcyjnej wzorców umownych. Powód zarzucał także, iż zapisy umów dotyczące spłaty kredytu nie są jednoznaczne. Co do dochodzonej kwoty powołano się na wyliczenia załączone do pozwu; z uzasadnienia pozwu wynikało, iż Powód dochodzi odsetek ustawowych związanych z opóźnieniem w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Strona Powodował wskazała na dowody, w tym na dowód z opinii biegłego. W pozwie odwołano się także do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości ze wskazaniem m.in. na Dyrektywy z 1993 r. i 2004 r. Odnośnie do legitymacji biernej po stronie ozwanego Banku zwrócono uwagę na przekształcenia podmiotowe, w szczególności jeśli idzie o połączenie Polbank EFG S.A. z Raiffeisen Bank Polska S.A. z siedzibą w Warszawie. W zakresie kosztów sądowych wskazano na status Powoda i na art. 96 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Braki pozwu zostały na wezwanie Sądu Okręgowego uzupełnione (posiew załącznikami i dalsze pismo, odpis pełnomocnictwa k.45, 46 i 207, oświadczenie — k. 55, wyliczeniem wysokości żądania k. 134-136, substytucje k. 219, 1069, 1118).

W dniu 07.04.2016 r. zarządzono m.in. doręczenie odpisu pozwu Pozwanemu, a także osobom, na rzecz których Powód wytoczył powództwo. Z pouczeniem o przysługującym prawie do przystąpienia do sprawy w każdym jej stanie w charakterze powodów (k. 222, 282, 287).

W odpowiedzi na pozew z dnia 25 maja 2016 roku Pozwany - Raiffeisen Bank Polska spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie - reprezentowany przez Pełnomocnika procesowego wnosił o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych oraz kwoty 17 zł tytułem poniesionej przez pozwanego opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa. Pozwany przedstawił także wnioski dowodowe i odniósł się do dowodów powołanych przez Powoda. W uzasadnieniu tego stanowiska Pełnomocnika procesowego Pozwanego wskazał m.in., iż żądania zawarte w pozwie nie znajdują uzasadnienia w obowiązującym stanie prawnym i faktycznym w sprawie. Powodowie świadomie dokonali wyboru kredytu indeksowanego do waluty CHF i mając do wyboru kredyt zlotowy wnioskowali o kredyt indeksowany; poza tym zostali poinformowani o ryzyku walutowym, co własnoręcznie potwierdzili. Pozwany zarzucił, iż Powodowie wywodząc swoje roszczenia z nieważności, ewentualnie bezskuteczności indeksacji zmierzają do zmiany indywidualnie uzgodnionej istoty/charakteru kredytu przy jednoczesnym zachowaniu dogodnego dla siebie sposobu oprocentowania właściwego wyłącznie dla kredytów indeksowanych lub walutowych. Wskazano, iż postanowienie § 2 ust. 1 zd. 2 Umowy jest precyzyjne i jednoznaczne oraz dotyczy głównego świadczenia stron. Odwołując się także do orzecznictwa podkreślono, iż czym innym jest kurs waluty i sposób jego ustalenia, a czym innym jest sama indeksacja zwracając uwagę na różnice wynikające z art. 358 § 1 k.c. i art. 358¹ § 2 k.c. oraz prawo do wyboru miernika w ramach tego ostatniego przepisu w granicach z art. 353¹ k.c. W konsekwencji Pozwany podniósł, iż indeksacja kredytu do waluty obcej CHF jest ważna oraz zgodna z obowiązującym prawem, zgodne z prawem pozostają zapisy § 2 ust. 1 umowy jak i § 7 ust. 4 Regulaminu. Dalej wskazano, iż sama indeksacja kredytu została uzgodniona między stronami przed zawarciem umowy, co potwierdza wprost treść podpisywanych oświadczeń przez kredytobiorców. Wedle stanowiska Pozwanego uzgodniony został także sposób spłaty kredytu przewidziany w § 9. Zaznaczono, iż sposób wykonania świadczenia z umowy z klauzulą walutową w chwili zawarcia umowy nie był regulowany przez Ustawodawcę. Ponadto dopiero z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 29.07.2011 r. o zmianie ustawy — Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, ustawodawca w odniesieniu do umów indeksowanych do waluty innej niż waluta polska, wprowadził możliwość dokonania spłaty kredytu bezpośrednio w tej obcej walucie. Zaznaczono, iż inaczej niż w przypadku kredytów zlotowych, kredyt indeksowany do waluty obcej oparty jest o stopę procentową LIBOR i aby Bank mógł udzielić kredytu indeksowanego do waluty obcej musi pozyskać odpowiednie finansowanie w tej walucie w chf udzielania kredytu. Zdaniem Pozwanego nie sposób zatem uznać, że istota kredytu indeksowanego jest abuzywna skoro taki rodzaj kredytu wprost przewidują przepisy ustawy. Przepisy obowiązujące w chwili zawierania umowy kredytu także nie zabraniały zawierania umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej, jak również Rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego odnosiły się do takiego rodzaju kredytu w stosunkach z konsumentami. Strona Pozwana kwestionowała stanowisko Powoda co do oceny, iż zapisy dotyczące indeksacji są abuzywne zaznaczając na konieczność dokonania kontroli indywidualnej kontroli przy uwzględnieniu pozostałych postanowień. Wskazano obszernie na orzecznictwo, w tym Trybunału Sprawiedliwości oraz przepisy art. 56 k.c., 65 k.c. i art. 385^[1] k.c. W aspekcie § 9 ust. 2 Regulaminu Pozwany zwrócił uwagę, iż kurs wynika z czynników niezależnych od Banku. Podkreślono, iż roszczenia Powoda sprowadzają, się do próby zmiany kredytu indeksowanego do waluty CHF na zwykły kredyt zlotowy przy zachowaniu dogodnego oprocentowania właściwego tylko dla kredytu indeksowanego z jednoczesnym żądaniem zapłaty różnicy między takimi kredytami. Ponadto w ocenie Strony Pozwanej w.w. Nowela wyłącza ocenę postanowień odsyłających do tabel kursowych banku w kategoriach abuzywność a w konsekwencji sankcję bezskuteczności. Pozwany w uzasadnieniu zarzucał także brak wykazania przez Powoda, aby ewentualne naruszenie miało charakter rażący zwracając m.in. uwagę na uprzednio przedstawioną kredytobiorcom ofertę kredytu w PLN. Powołano się także na orzecznictwo w przedmiocie konieczności stosowania właściwego modelu konsumenta jako osoby świadomej, rozsądnej i krytycznej. Pozwany Bank podważał także możliwość naruszenia dobrych obyczajów i rażącego naruszenia interesów konsumenta, albowiem stosowany przez Bank kurs niewiele odbiegał od kursu NBP. Dodatkowo zaś kursy Pozwanego stanowią dla NBP kursy referencyjne. Strona Pozwana zwracała także uwagę na sprawę rozłożenia ryzyka kursowego przy kredytach mieszkaniowych na długi okres i w tym aspekcie także na korzyści odniesione przez kredytobiorców z tytułu niższego oprocentowania. Pozwany Bank zakwestionował także kwalifikację przez Powodów kredytu indeksowanego jako instrumentu finansowego w rozumieniu Dyrektywy 2004/39/EC (odpowiedź na pozew z załącznikami, tom 11, III i IV, odpis pełnomocnictwa k. 321 i 964).

W piśmie przygotowawczym z dnia 15 lipca 2016 r. Powód podtrzymując dotychczasowe stanowisko wskazywał na nierelewantność wniosków kredytowych dla skuteczności przedmiotowych umów. Powód nie podzielał stanowiska Pozwanego co do m.in. oceny podpisanych przez kredytobiorców oświadczeń zarzucając, iż oświadczenia te nie zawierają skonkretyzowanej informacji o rodzaju ryzyka, stopniu i czynnikach wpływających na to ryzyko. Strona Powodowa zarzuciła niedopełnienie obowiązków informacyjnych skonkretyzowanych w Rekomendacji S z 2006 r. Powód wskazywał, iż indeksacja jest instytucją odmienną od waloryzacji, wskazywał na brak odrębnej natury umowy kredytu indeksowanego. Ponadto Strona Powodowa podkreśliła, iż podstawową sankcją bezprawności klauzul umownych w umowach konsumenckich na gruncie art. 6 Dyrektywy z 1993 r. jest wybór między sankcją bezskuteczności częściowej i nieważnością bezwzględną całej umowy. Zdaniem Powoda nie jest też dopuszczalna konwalidacja bezskutecznych klauzul umownych; zwrócono uwagę na charakter zgłoszonych roszczeń opartych na bezpodstawnym wzbogaceniu, nie zaś na odpowiedzialności odszkodowawczej. Powód zarzucał także, iż klauzule indeksacyjne zawarte w umowach pozostają instrumentem pochodnym. Powód zaprzeczył, aby jakakolwiek skuteczna zmiana regulaminu w trakcie wykonywania umowy miała miejsce. W aspekcie porównania kredytu złotówkowego i złotówkowego indeksowanego Strona Powodowa wskazywała, iż WIBOR nie może uchodzić za rzetelny wskaźnik rynkowy. Na koniec odwołano się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości (pismo przygotowawcze z załącznikami tom IV).

W dniu 09.08.2016 r. do sprawy wpłynęło pismo Rzecznika Finansowego prezentujące istotny pogląd dla sprawy z powołaniem się m.in. na art. 63 k.p.c. z odwołaniem się do stanowisk obu Stron procesu jak i prezentujące analizę zagadnienia klauzul indeksacyjnych (tom IV i V).

W piśmie przygotowawczym z dnia 08 września 2016 roku Pozwany podtrzymując dotychczasowe stanowisko podkreślił, iż zarzut braku uzgodnienia indeksacji jest niezrozumiały i przeczy okolicznościom faktycznym. W piśmie, Pełnomocnik procesowy pozwanego Banku wskazał, iż Powodowie wnioskowali o kredyt indeksowany mając do wyboru kredyt zlotowy, zatem nie sposób twierdzić, że indeksacja kredytu nie została indywidualnie uzgodniona. Pozwany podkreślił, iż indeksacja oraz koszty spłat analogicznego kredytu zaciągniętego w tym samym czasie w złotych wskazują na brak rażącego naruszenia interesów Powodów. Strona Pozwana zaznaczyła także, iż nie doszło do nadzwyczajnej zmiany stosunków w trakcie trwania umowy. W ramach prezentowanej argumentacji szeroko odwołano się do orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów powszechnych {pismo przygotowawcze tom do stanowiska Rzecznika Finansowego obie Strony zajęły stanowisko w kolejnych pismach procesowych odpowiednio: w piśmie z dnia 02.11.2016 r. i z 07.11.2016 r. {tom V).

Zarządzeniem z dnia 15.12.2016 r. Sąd Okręgowy wyznaczył termin rozprawy na dzień 22.03.2017 r. i następnie postanowieniem z dnia 22 marca 2017 r. Sąd Okręgowy w Warszawie wyłączył do odrębnego rozpoznania m.in. sprawę z powództwa wytoczonego na rzecz i (A 899-900 i 901). Po zarejestrowaniu tak wyłączonej sprawy pod sygnaturą II C 246/17 postanowieniem z tego samego dnia Sąd Okręgowy stwierdził swą niewłaściwość rzeczową i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu dla Warszawy — Śródmieścia w Warszawie (A 901). Akta (kopie) przekazano przy piśmie z kwietnia 2017 r.

Po przekazaniu sprawy Strony nie wyrażały już woli zawarcia ugody. Stanowiska co do istoty zostały podtrzymane. Ze stanowiska strony Pozwanej wynikało, iż Bank kwestionuje roszczenie zarówno co do zasady jak i wysokości (pisma Pełnomocników odpowiednio z 14.06.2017 r. i 16.06.2017 r. tom V).

W dniu 02.02.2018 r. w związku z uprzednio wydanym postanowieniem dowodowym biegły sądowy Katarzyna Janio złożyła opinię. Postanowieniem z dnia 02.02.2018 r. przyznano Biegłej kwotę 1792,79 złotych w związku z wydaniem opinii z poleceniem wypłaty tej kwoty tymczasowo ze Skarbu Państwa. Uwagi do opinii przedstawiła Strona Pozwana w piśmie Pełnomocnika procesowego Pozwanego z dnia 16.02.2018 r. (tom VI). W szczególności Pozwany kwestionował wnioski opinii z uwagi na przyjęcie wadliwego założenia do sporządzenia opinii w zakresie wyliczenia wysokości rat kredytu indeksowanego do CHF przy założeniu bezskuteczności klauzuli waloryzacyjnej przy jednoczesnym pozostawieniu oprocentowania właściwego dla kredytu indeksowanego /walutowego, ponieważ tego rodzaju kredyty nie występowały w obrocie i również pozwany Bank nie miał takich kredytów w swojej ofercie z uwagi na konieczność powiązania rodzaju stopy procentowej z walutą, do której kredyt jest indeksowany. Zastrzeżeń co do wniosków opinii Powód nie zgłaszał (tom VI).

 

 Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

 

w 2008 r. starali się o kredyt chcieli uzyskać kredyt na budowę domu na działce   Na ten cel potrzebne były im środki pieniężne z uwagi na koszty budowy. Wówczas           posiadała wykształcenie zasadnicze zawodowe i nie pracowała; z kolei      posiadał wykształcenie średnie i wykonywał prace jako kierownik budowy. Jako kierownik budowy            zajmował się nie tylko materiałami, ich sprawdzeniem, ale i dokonywaniem rozliczeń.                                i                              pozostawali w związku małżeńskim i nie zawierali umów o rozdzielność majątkową.                           starał się znaleźć kredyt złotowy, jednak banki nie chciały takiego kredytu udzielić. Ostatecznie udał się do oddziału EFG Eurobank Ergasias S.A. Oddział w Polsce posługującego się nazwą handlową Polbank. Ówcześnie w.w. Bank posiadał ofertę kredytu zlotowego i kredytu także indeksowanego do waluty obcej. Na miejscu uzyskał informacji, iż może uzyskać kredyt, który zostanie mu wypłacony w PLN i będzie to kredyt indeksowany do waluty CHF, a spłata będzie następować w PLN. Wydatki dotyczące budowy domu ponosił w złotych polskich i chciał uzyskać wypłatę kredytu w PLN. Informacje uzyskane w Banku przedstawił żonie, Oboje uznali, iż wystąpią o taki kredyt

(kopie dokumentów z akt sprawy, w tym kopia Wniosku kredytowego, kopia oświadczeń dotyczących ryzyka kursowego, kopia Umowy — art. 245 w zw. z art. 309 kp.c., w czyści —art. 258 i 271 k.p.c. i w czyści przysłuchanie świadków — art. 299 i 301 kp.c., art. 231 i 233 kp.c.)

Ostatecznie     i                              (dalej także Konsumenci/Kredytobiorcy) podpisali wniosek kredytowy w dniu 19.05.2008 r. (dalej także Wniosek), który tego też dnia złożyli w oddziale w Gorzowie Wielkopolskim EFG Eurobank Ergasias S.A. spółka akcyjna Oddział w Polsce (dalej także Bank). We Wniosku podali swoje dane osobowe, nie wskazywali na posiadane zobowiązania kredytowe. W pozycji rekomendacje/uwagi zaznaczono pozycję „nowy klient” oraz zapisano „0% za wcześniejszą spłatę po trzech latach”. Dane i podpisy poświadczyli przy przyjęciu wniosku.                                                                      i

We Wniosku Konsumenci wnosili o kredyt 200.000 PLN z zaznaczeniem jednocześnie pozycji „waluta wnioskowanego kredytu” CHF. Kredyt chcieli przeznaczyć na budowę domu systemem gospodarczym. Jako okres kredytowania wskazano 180 miesięcy z wypłatą w transzach, a przy pozycji produkt zaznaczono pozycję kredyt domowy. Kredyt, o jaki wnioskowali miał być kredytem hipotecznym. Wniosek został złożony na bankowym formularzu. W odpowiedzi na ten Wniosek Bank wydał decyzję kredytową 06.06.2008 r. (dalej także Decyzja). W Decyzji wskazano jako walutę kredytu CHF, jako wartość udzielonego kredytu 200.000 PLN przy: marży 1,30 %, 180 - miesięcznym okresie kredytowania, 400.102 PLN wartości zabezpieczeń, prowizji za udzielenie kredytu - 0,90 %, prowizji za wcześniejszą spłatę — 1,000% z podwyższeniem marży do czasu ustanowienia hipoteki — 1,20 %. Decyzja dalej określała, iż kredyt miał być uruchomiony w transzach, wskazywała na warunki uruchomienia pierwszej transzy PLN. Warunkiem dodatkowym był brak opłaty za wcześniejszą spłatę po 3 latach. Decyzja była ważna przez 30 dni {kopie dokumentacji kredytowej, w tym kopia Wniosku, Decyzja  660-664, 979-983, 1011 — art. 245 w %w. z art. 309 kp.c., w całości zeznania świadka _ .      . ~                                - art. 258 i 271 kp.c.

oraz w całości dowód przesłuchania                    ... art. 299 i 301 kp.c., art. 233 i 231 kp.c).

Bank w dniu 10.06.2008 r. przygotował na swoim wzorze z nazwą handlową Polbank EFG umowę o kredyt hipoteczny nr 200806HL004671700693 (dalej także Umowa) pomiędzy stronami: EFG Eurobank Ergasias S.A. Spółką Akcyjną Oddział w Polsce z siedzibą w Warszawie (jako kredytodawca) a i                                _ jako kredytobiorcą. Bank w swej ofercie z 2008 r. posiadał kredyty zlotowe jak i kredyty indeksowane do waluty obcej. W przypadku kredytu indeksowanego do waluty CHF Bank oprocentowanie opierał o stawkę LIBOR. Doradcy Banku byli wynagradzam za „sprzedanie” kredytu bez względu czy był to kredyt indeksowany czy nie. W § 1 Umowy wskazano, iż Bank udziela Kredytobiorcom kredytu w kwocie, na cel i na warunkach określonych w umowie, zaś Kredytobiorcy zobowiązani byli do korzystania z kredytu na warunkach określonych w Umowie oraz Regulaminie oraz zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami, opłatami, prowizjami i innymi kosztami w terminach spłaty określonych w Umowie. Określenia użyte w Umowie miały mieć znaczenie nadane im w „Regulaminie kredytu hipotecznego udzielanego przez Polbank EFG”, który stanowił integralną cześć Umowy (dalej także Regulamin). W § 2 zapisano, iż Bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji Kredytobiorców kwotę w wysokości 200.000,00 złotych. W zdaniu 2 § 2 ust. 1 Umowy zapisano, iż: „Kredyt jest indeksowany do waluty obcej CHF.” Kredyt miał być przeznaczony na budowę domu systemem gospodarczym, a okres kredytowania określono na 180 miesięcy. Za udzielenie kredytu Kredytobiorcy zobowiązali się zapłacić prowizje w kwocie 1800 złotych. Określono także przedmiot kredytowania z podaniem danych nieruchomości. Zgodnie z § 3 ust. 1 Umowy kredyt oprocentowany był według zmiennej stopy procentowej, która na dzień sporządzenia Umowy wynosiła 4,15333% w stosunku rocznym, z zastrzeżeniami postanowień Regulaminu w zakresie ustalania wysokości oprocentowana. W § 3 ust. 2 zapisano, iż zmienna stopa procentowa ustalana jest jako suma stopy referencyjnej LIBOR 3M (CHF) oraz stałej marży Banku w wysokości 1,30 punktów procentowych. Oprocentowanie kredytu ulegało zmianie w zależności od zmiany stopy referencyjnej LIBOR 3M (CHF), przy czym szczegóły zasad naliczania odsetek, ustalania wysokości oprocentowania oraz zasady zmiany znajdowały się w Regulaminie. Zgodnie z § 4 Umowy Bank uprawniony był do pobierania opłat i prowizji określonych w Taryfie oprocentowania, opłat i prowizji dla kredytów hipotecznych Polbank EFG. Na rzecz Konsumentów zapisano także zwolnienie z prowizji w przypadku wcześniejszej spłaty po 3 latach okresu kredytowania. W § 4 ust. 2 zastrzeżono na rzecz Banku prawo do zmiany wysokości opłat i prowizji w Taryfie w sytuacjach określonych w Regulaminie. Zgodnie z § 5 kredyt miał być wypłacony w transzach odpowiednio do złożonej dyspozycji wypłaty według wzoru obowiązującego w Banku. Zarazem Konsumenci byli obowiązani spełnić warunki wypłaty opisane w Decyzji. W § 6 Umowy określono, iż Kredytobiorcy dokonywać będą spłat rat kredytu obejmujących część kapitałową oraz część odsetkową w terminach i wysokościach wskazanych w Umowie w miesięcznych ratach równych. Raty kredytu oraz inne należności związane z kredytem pobierane miały być z rachunku bankowego wskazanego w treści pełnomocnictwa, które stanowiło załącznik do umowy kredytowej. Jednocześnie Kredytobiorcy byli zobowiązani do utrzymywania na rachunku odpowiednich środków na spłatę. Zgodnie z § 7 Umowy zabezpieczeniem kredytu miała być hipoteka kaucyjna do kwoty 400.000,00 złotych obciążająca nieruchomość opisaną jako przedmiot kredytowania, oraz cesja z praw na rzecz Banku z polisy ubezpieczenia kredytowanej nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych. Do czasu ustanowienia zabezpieczeń Bank miał stosować podwyższoną marżę Banku o 1,20 p.p. Koszty związane z ustanowieniem zabezpieczeń mieli ponosić Kredytobiorcy. Ponadto w § 11 celem zabezpieczenia Banku Kredytobiorcy nieodwołalnie upoważnili Bank do pobierania bez ich odrębnej dyspozycji środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych indywidualnych lub wspólnych prowadzonych przez Bank, w każdym przypadku, gdy kredytobiorcy posiadali wymagalne zobowiązania z tytułu Umowy i nie dokonują spłaty w terminach; pełnomocnictwo to miało zarazem nie wygasać z chwilą śmierci kredytobiorcy. W umowie w § 8 wprowadzono oświadczenie Kredytobiorców o poddaniu się egzekucji ze zgodą na wystawienie przez Bank bankowego tytułu egzekucyjnego do kwoty 400.000,00 złotych. W § 10 ust. 2 Umowy zapisano zgodę Konsumentów na dokonanie przez Bank przelewu wierzytelności z tytułu niniejszej Umowy na osoby trzecie oraz zgodę na udostępnienie tym osobom informacji objętych tajemnicą bankową, dotyczących tej Umowy. Wszelkie zmiany Umowy zgodnie z § 14 wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności za wyjątkiem zmian w Regulaminie, Taryfie, zmian oprocentowania, innych przypadków określonych w Umowie lub Regulaminie. W zakresie nieuregulowanym Umową zastosowanie miały postanowienia Regulaminu zgodnie z § 15 ust. 1. W ust. 2 § 15 zapisano, iż Kredytobiorcy oświadczyli, iż w dniu podpisania Umowy otrzymali Regulamin i aktualną na dzień sporządzenia umowy Taryfę oraz że zapoznali się z nimi. Wśród załączników Umowy wymieniono: Regulamin, pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem oraz wykonywania czynności w imieniu Kredytobiorców, oświadczenie konsumentów o ustanowieniu hipoteki oraz związane z zaciągnięciem kredytu zabezpieczonego hipoteką. Załącznikiem do Umowy były też Warunki udzielenia elastycznego kredytu domowego (dalej także Warunki). Warunki te przewidywały prawo do korzystania z tzw. rat elastycznych, w tym z prawa do zawieszenia spłaty rat. Obniżenie kwoty raty mogło nastąpić do poziomu nie niższego niż 50 % wartości raty spłaty kredytu, mającej być przedmiotem zmiany na ratę elastyczną; z kolei zwiększenie kwoty raty mogło nastąpić do poziomu nie wyższego niż 200 % wartości raty spłaty mającej być przedmiotem zmiany na ratą elastyczną. Z takiego prawa Kredytobiorcy mogli skorzystać 2 razy do roku, a łączna ilość zmienionych rat elastycznych nie mogła przekroczyć 1 ciągu 1 roku kalendarzowego sześciu rat. Niezależnie od powyższego Kredytobiorcy mieli też prawo do zawieszenia terminu spłaty jednej raty w ciągu jednego roku kalendarzowego. Warunki przewidywały także prawo Banku do odmowy realizacji dyspozycji z ważnych przyczyn , w szczególności m.in. w sytuacji niewykonania lub nienależytego wykonania Umowy przez kredytobiorcę (kopia dokumentacji, w tym kopia Warunków, Regulaminu, pełnomocnictwa, kopia Umowy k. 665-670 — art. 245 w %w. % art. 309 k.p.c., art. 233 kp.c.).

Powyższą Umowę i załączniki do niej Strony podpisały w dniu 12.06.2008 r. M.in. tego dnia Konsumenci złożyli podpisy na dostarczonym im Regulaminie i Oświadczeniach Wnioskodawcy związanych z ubieganiem się o kredyt hipoteczny indeksowany do waluty obcej (k. 984, 985 i k. 441-449). Na drukach tych Oświadczeń znajdowało się oznaczenie odpowiednio: „Załącznik nr 8 do Wniosku o kredyt hipoteczny” i „Załącznik nr 9 do wniosku o kredyt hipoteczny” (dalej także „Oświadczenia”). Przedstawione im do podpisu dokumenty kredytowe Konsumenci czytali. Nie wnosili o dokonanie zmian w Umowie. Zgodę na ewentualne zmiany w Umowie udzielała „centrala” Banku. Ani                                                                                          ’ ani

nie byli umocowani do wprowadzenia zmian i negocjowania poszczególnych zapisów Umowy. Regulamin w § 2 zawierał definicje pojęć, jakimi posługiwała się m.in. Umowa m.in. zdefiniowano następujące pojęcia:

1. kredyt indeksowany do waluty obcej - kredyt, oprocentowany według stopy procentowej, opartej na stopie referencyjnej, dotyczącej waluty innej niż złote, którego wypłata oraz spłata odbywa się w złotych w oparciu o kurs waluty obcej do złotych, według Tabeli,
2. Tabela - tabelę kursów walut obcych obowiązującą w Banku,
3. rachunek kredytowy - rachunek prowadzony przez Bank, na którym prowadzona jest ewidencja salda zadłużenia z tytułu kredytu; w przypadku kredytów w złotych rachunek prowadzony jest w złotych, w przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej, rachunek prowadzony jest w walucie obcej,
4. LIBOR - (London Interbank Offered Ratę) - stopa procentowa, według której banki gotowe są udzielać pożyczek w walutach wymienialnych (np. we frankach szwajcarskich - CHF, w dolarach amerykańskich USD) innym bankom na londyńskim rynku bankowym, przy czym indeks przy nazwie stopy oznacza okres, jakiego dotyczy stopa, np. IM — jeden miesiąc, 3M — trzy miesiące, 6M — sześć miesięcy, 1Y — jeden rok. Stopa LIBOR ustalana jest w dni robocze na podstawie stóp zgłaszanych przez uczestników fbdngu organizowanego przez Brytyjskie Stowarzyszenie Bankierów (BBA) i podawana jest ok. godz. 11 czasu londyńskiego przez serwis Reuters.

Zgodnie z § 4 ust. 1 Regulaminu kredyt udzielany był złotych, zaś na wniosek Wnioskodawcy Bank mógł udzielić kredytu indeksowanego do waluty obcej. W przypadku kredytu indeksowanego do waluty obcej Wnioskodawca wnioskował o kwotę kredytu wyrażoną w złotych, z zaznaczeniem iż wniosek dotyczy kredytu indeksowanego do waluty obcej. Zgodnie z § 5 Regulaminu kredyt oprocentowany był według zmiennej stopy procentowej, (o ile postanowienia Umowy nie stanowiły inaczej); odsetki miały być naliczane codziennie od bieżącego salda, odsetki od kredytu naliczane były od dnia uruchomienia kredytu. Oprocentowanie kredytu ulegało zmianie w zależności od zmian stopy referencyjnej. Częstotliwość zmian oprocentowania zależała od stopy referencyjnej, tzn. wartości indeksu. Zmiana wysokości zmiennej stopy procentowej nie wymagała sporządzenia aneksu do umowy. O nowych wysokościach kredytobiorca miał uzyskać informację dystrybuowaną listownie. W przypadku opóźnień w spalcie kredytu Bank stosował oprocentowanie od zadłużenia przeterminowanego. Ono również miało charakter zmienny i było określane przez Bank w aktualnej Taryfie. Zgodnie z § 7 ust. 4 Regulaminu: „W przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej, wypłata kredytu następuje w złotych według kursu nie niższego niż kurs kupna zgodnie z Tabelą obowiązującą w momencie wypłaty środków z kredytu. W przypadku wypłaty w transzach, stosuje się kurs nie niższy niż kurs kupna zgodnie z Tabelą obowiązującą w momencie wypłaty poszczególnych transz. Saldo zadłużenia z tytułu kredytu wyrażone jest w walucie obcej i obliczane jest według kursu stosowanego przy uruchomieniu kredytu. W przypadku wypłaty kredytu w transzach, saldo zadłużenia z tytułu kredytu obliczane jest według kursów stosowanych przy wypłacie poszczególnych transz. Aktualne saldo zadłużenia w walucie kredytu Kredytobiorca otrzymuje listownie na podstawie postanowień § 11.” Uruchomienie kredytu następowało zgodnie z § 8 ust. 1 na podstawie dyspozycji kredytobiorcy. Zgodnie z § 9 ust. 1 raty spłaty kredytu pobierane są z rachunku bankowego Kredytobiorcy, prowadzonego w złotych, wskazanego w Umowie.

Zgodnie z ust. 2 § 9 Regulaminu: „W przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej:

• raty kredytu podlegające spłacie wyrażone są w walucie obcej i w dniu wymagalności raty kredytu pobierane są z rachunku bankowego, o którym mowa w ust. 1, według kursu sprzedaży zgodnie z Tabelą obowiązującą w Banku na koniec dnia roboczego poprzedzającego dzień wymagalności raty spłaty kredytu;
• jeśli dzień wymagalności raty kredytu przypada na dzień wolny od pracy, stosuje się kurs sprzedaży zgodnie z Tabelą obowiązującą w Banku na koniec ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wymagalności raty spłaty kredytu.”

Kredytobiorca wedle ust. 3 § 9 zobowiązany był do zapewnienia środków na poczet spłaty raty kredytu najpóźniej w dniu roboczym poprzedzającym dzień wymagalności raty spłaty kredytu. Wysokość raty spłaty kredytu należnych za poszczególne okresy mogła ulec zmianie, w szczególności w przypadku m.in. zmiany salda zadłużenia w związku z uruchomieniem kolejnej transzy, zakończeniem okresu karencji, zmiany wysokości oprocentowania, zmiany waluty kredytu czy dokonania wcześniejszej spłaty kredytu. O wysokościach rat, w przypadku zajścia takich zdarzeń, Bank miał informować kredytobiorcę listownie (§ 11). Zgodnie z § 13 ust. 1 Regulaminu Kredytobiorca miał prawo do wcześniejszej spłaty kredytu (częściowej lub całkowitej) z wyłączeniem okresu karencji. W przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej, wcześniejsza spłata dokonywana była w oparciu o kurs sprzedaży zgodnie z Tabelą obowiązującą w Banku w momencie realizacji dyspozycji - § 13 ust. 7. § 14 Regulaminu przewidywał, iż Bank na wniosek Kredytobiorcy mógł wyrazić zgodę na zmianę waluty kredytu. Zmiana waluty kredytu realizowana była na podstawie pisemnej dyspozycji kredytobiorcy złożonej w placówce banku. Kredytobiorca mógł złożyć dyspozycję zmiany waluty kredytu najpóźniej na 15 dni przed datą wymagalności kolejnej raty kredytu. W przypadkach, gdy w wypadku zmiany waluty kredytu wysokość raty spłaty kredytu ulegała podwyższeniu oraz w sytuacjach, gdy w wyniku zmiany waluty kredytu wzrasta ryzyko kredytowe, zmiana waluty kredytu wymagała decyzji kredytowej. Zmiana waluty kredytu nie mogła być dokonana, jeśli saldo zadłużenia z tytułu kredytu wynosiło mniej niż 10.000 zł (lub w przypadku kredytów w walucie obcej równowartości 10.000 zł według kursu sprzedaży zgodnie z Tabelą obowiązującą w dniu złożenia dyspozycji zmiany waluty kredytu) w okresie karencji, do dnia wypłaty wszystkich transz kredytu w przypadku kredytów wypłacanych w transzach, przed uprawomocnieniem się wpisu hipoteki stanowiącej zabezpieczenie spłaty kredytu, w przypadku poręczenia spłaty kredytu oraz jeśli kredytobiorca wnioskował o zmianę waluty więcej niż 2 razy w danym roku kalendarzowym. Zmiana waluty kredytu wymagała zawarcia aneksu do umowy. Obliczenie kwoty kapitału po zmianie waluty kredytu następowało według następujących kursów, w przypadku zmiany waluty kredytu z waluty obcej na złote - według kursu sprzedaży waluty obcej do złotych, zgodnie z Tabelą obowiązującą na 2 dni robocze przed dniem realizacji zmiany waluty kredytu, a w przypadku zmiany waluty kredytu z waluty obcej na inną walutę obcą według ilorazu kursu sprzedaży dotychczasowej waluty kredytu do złotych oraz kursu kupna nowej waluty kredytu do złotych zgodnie z Tabelą obowiązującą na 2 dni robocze przed dniem realizacji zmiany waluty kredytu. Stosownie do § 15 ust. 1 Regulaminu na kredytobiorcy ciążył obowiązek zapłaty wszystkich opłat, prowizji i kosztów związanych z zawarta Umową zgodnie z obowiązującą w Banku

Taryfą; jednocześnie zmiana Taryfy nie stanowiła zmiany Umowy. Należności Banku miały być zaspokajane w kolejności określonej w § 20: prowizje i opłaty, odsetki od zadłużenia przeterminowanego, pozostałe odsetki i kapitał kredytu. Zgodnie z § 21 Regulaminu w przypadku niedotrzymania przez Kredytobiorcę warunków udzielania kredytu albo w razie utraty przez Kredytobiorcę zdolności kredytowej Bank zastrzegał sobie prawo do obniżenia kwoty przyznanego kredytu, wstrzymania uruchomienia kredytu lub jego transzy, zażądania od kredytobiorcy dodatkowego zabezpieczenia spłaty należności, zlecenia wykonania na koszt kredytobiorcy wyceny nieruchomości stanowiącej przedmiot finansowania oraz nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie umowy, a także prawo do wypowiedzenia umowy w całości lub części, z zachowaniem okresu wypowiedzenia — 30 dni, a w przypadku zagrożenia upadłością przedsiębiorcy -7 dni, dochodzenia zaspokojenia swoich roszczeń w drodze postępowania egzekucyjnego. Za niedotrzymanie warunków udzielenia kredytu uznawano w szczególności: niewywiązanie się ze zobowiązań wynikających z Umowy oraz warunków dodatkowych nałożonych przez Bank, nieterminową spłatę kredytu, pogorszenie się sytuacji finansowej kredytobiorcy, wypowiedzenie umowy rachunku bankowego, o ile nie wskazał innego rachunku prowadzonego przez Bank dla celów obsługi kredytu i nie udzielił Bankowi wymaganego przez Bank pełnomocnictwa. Zgodnie z § 21 ust. 3 w przypadku postawienia kredytu indeksowanego do waluty obcej w stan wymagalności Bank dokonywał zamiany waluty kredytu na złote według kursu sprzedaży zgodnie z aktualną Tabelą obowiązującą w Banku. Zgodnie z § 22 Regulaminu Umowa wygasała w chwili spłaty wszystkich zobowiązań wynikających z Umowy. Na kształt zapisów Regulaminu Konsumenci nie mieli wpływu zapoznali się z nim w dniu 12.06.2008 r. przed samym podpisaniem Umowy. Nie zadawali pytań odnośnie do zapisów w nim zawartych (kopia Regulaminu k. 441-449). Tego samego dnia 12.06.2008 r. podpisali na wzorach bankowych w.w. Oświadczenia; mimo, iż Oświadczenia pochodziły z 12.06.2008 r. zawierały oznaczenie, iż mają stanowić załączniki do Wniosku o kredyt hipoteczny; Wniosek zaś o kredyt Konsumenci podpisali wcześniej 19.05.2008 r. W dokumentach tych było zawarte oświadczenie o treści:

„W związku z ubieganiem się o kredyt hipoteczny indeksowany kursem waluty obcej Wnioskodawca oświadcza, iż został zapoznany przez pracownika Banku z kwestia ryzyka kursowego w przypadku udzielenia kredytu indeksowanego do waluty obcej oraz że:

• będąc w pełni świadomym ryzyka kursowego, rezygnuje z możliwości zaciągnięcia kredytu w złotych i dokonuje wyboru zaciągnięcia kredytu indeksowanego do waluty obcej;
• znane mu są postanowienia „Regulaminu kredytu hipotecznego udzielanego przez Polbank EFG” w odniesieniu do kredytów indeksowanych do waluty obcej;
• został poinformowany, że aktualna wysokość kursów waluty obcej dostępna jest w placówkach Banku; jest świadomy, że:
• ponosi ryzyko kursowe związane z wahaniem kursów waluty, do której indeksowany jest kredyt;
• ryzyko kursowe ma wpływ na wysokość zobowiązania względem Banku, wynikającego z Umowy o kredyt oraz na wysokość rat spłaty kredytu;
• kredyt zostanie wypłacony w złotych na zasadach opisanych ww. Regulaminie;
• saldo zadłużenia wyrażone w jest w walucie obcej; raty kredytu wyrażone są w walucie obcej i podlegają spłacie w złotych na zasadach opisanych ww. Regulaminie;”.

Poniżej Konsumenci złożyli własnoręczne podpisy. Przy zawieraniu Umowy Konsumenci uzyskali informację o tym, iż kurs waluty może ulec zmianie i że ma wpływ na wysokość ich zobowiązania. Zarazem Bank udostępniał informację o dotychczasowej historii kursów. Również Tabela kursowa Banku była dostępna dla klientów. Konsumenci nie uzyskali informacji na temat zasad tworzenia Tabeli kursowej tj. jakie czynniki mają wpływ na wysokość ustalanego kursu, jaki jest kierunek i stopień tych zmian w sytuacji zaistnienia danych czynników czy zdarzeń ekonomicznych, w tym na rynku walutowym. Nie została im przedstawiona symulacja zmiany wysokości rat spłaty kredytu w przypadku różnych możliwości zmiany wysokości kursu; nie otrzymali też informacji o różnicach związanych z kursami kupna i sprzedaży, do jakich odwoływał się § 7 ust. 4 i § 9 ust. 2 Regulaminu ani o spreadzie walutowym. Ani Umowa, ani Regulamin nie przyznawały Konsumentom uprawnień związanych z ewentualną zmianą Umowy, jej ewentualnym rozwiązaniem w sytuacji wzrostu ich zobowiązania z tytułu spłaty wobec stosowanego kursu w Tabeli Banku, w związku z ewentualną utratą zdolności kredytowej. Konsumenci założyli na podstawie uzyskanych informacji i po przeczytaniu dokumentów uznali, iż waluta indeksacji jest bezpieczna i zmiany kursu mogą powodować ewentualny wzrost raty na poziomie do 200 złotych. W 2008 r. oprocentowanie kredytu indeksowanego pozwalało na uzyskanie niższej wysokości raty kredytu. Prowadzona pod kątem kredytów indeksowanych księgowość Banku była przedmiotem kontroli i nie było w tym przedmiocie zastrzeżeń (kopia dokumentacji kredytowej, kopia Umowy, Wniosku, Regulaminu, Oświadczeń, Decysji, Warunków — art. 245 z art. 309 k.p.c., w części: dowód z świadków                                                                                               _     ,                   ^ .

- art. 258 i 271 k.p.c., w części dowód z przesłuchania   — art. 299 i 301 k.p.c., art. 231 i 233 k.p.c.).

W dniu 12.06.2008 r. Konsumenci podpisali oświadczenie o ustanowieniu hipoteki kaucyjnej. Celem uruchomienia kredytu          ' podpisywał na przewidzianych drukach dyspozycję wypłaty środków z kredytu hipotecznego ze wskazaniem na w.w. Umowę. Konsumenci wykorzystali środki z uzyskanego kredytu na cel opisany w Umowie i spłacali kredyt na zasadach opisanych w tej Umowie (w pojedynczych przypadkach miała miejsce spłata przeterminowana) i z w pojedynczych przypadkach tzw. raty elastycznej (dokumentacja kredytowa, kopie dyspozycji uruchomienia kredytu a także historia spłaty kredytu kopia — art. 245 w zw. z °ri. 309 k.p.c.).

W Dzienniku Ustaw 2011 r., nr 165, poz. 984 opublikowano ustawę z dnia 29 lipca 2011 roku o zmianie ustawy — Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (dalej także Nowelizacja). Ustawa ta wprowadzała m.in. zmian y w ustawie z dna 29 sierpnia 1997 r. — Prawo bankowe; w art. 69 Prawa bankowego w ust. 2 po pkt 4 dodano pkt 4a: ,,4a) w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu,”; dalej dodano po ust. 2 ust. 3: „3. W przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, kredytobiorca może dokonywać spłaty rat kapitałowo-odsetkowych oraz dokonać przedterminowej spłaty pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio w tej walucie. W tym przypadku w umowie o kredyt określa się także zasady otwarcia i prowadzenia rachunku służącego do gromadzenia środków przeznaczonych na spłatę kredytu oraz zasady dokonywania spłaty za pośrednictwem tego rachunku.”; dalej po art. 75a dodano art. 75b: „Art. 75b. 1. Wykonanie uprawnienia, o którym mowa w art. 69 ust. 3, nie może wiązać się z poniesieniem przez kredytobiorcę dodatkowych kosztów. 2. Bank nie może uzależnić wykonania przez kredytobiorcę uprawnienia, o którym mowa w art. 69 ust. 3, od wprowadzenia dodatkowych ograniczeń, w szczególności nie może zobowiązać kredytobiorcy do nabywania waluty przeznaczonej na spłatę rat kredytu, jego całości lub części, od określonego podmiotu. 3. Otwarcie i prowadzenie rachunku, o którym mowa w art. 69 ust. 3, jest wolne od opłat w przypadku, gdy kredytobiorcą jest konsument w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. — Kodeks cywilny. 4. Przepisy ust. 1—3, art. 69 ust. 2 pkt 4a oraz ust. 3 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych.”. W nowelizacji w art. 4 postanowiono, iż w przypadku kredytów lub pożyczek pieniężnych zaciągniętych przez kredytobiorcę lub pożyczkobiorcę przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy ma zastosowanie art. 69 ust. 2 pkt 4a oraz art. 75b ustawy, o której mowa w art. 1, w stosunku do tych kredytów lub pożyczek pieniężnych, które nie zostały całkowicie spłacone — do tej części kredytu lub pożyczki, która pozostała do spłacenia. W tym zakresie bank dokonuje bezpłatnie stosownej zmiany umowy kredytowej lub umowy pożyczki. Ustawała weszła w życie 26.08.2011 roku (fakt powszechnie znany art. 228 § 1 k.p.c. — wejście w życie ustany).

Po stronie Banku w 2011 r. doszło do przekształceń i w miejsce przedsiębiorcy zagranicznego EFG Eurobank Ergasias SA. spółki akcyjnej Oddział w Polsce z siedzibą w Warszawie kredytodawca utworzył bank krajowy Polbank EFG S.A. z siedzibą w Warszawie. Następnie w oparciu o uchwały z 14.11.2012 r. doszło do połączenia tego z kolei Banku z Raiffeisen Bank Polska spółką akcyjną z siedzibą w Warszawie jako spółką przejmującą stosownie do art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. {wpisy jawne w Krajowym Rejestrze Sądowym, odpisy z KRS do pozwu — art. 228 § 1 k.p.c., i art. 8 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz art. 244 kp.c. w zw. Ż^art- 309 k.p.c.).

Kurs CHF wedle Tabeli Banku uległ znacznej zmianie wpływając istotnie na wysokość zobowiązania do spłaty kredytu, w tym samej raty kredytowej. W szczególności, o ile początkowo część odsetkowa była zbliżona do wysokości raty kapitałowej, o tyle w istocie od początku 2009 r. rata kapitałowa znacznie wzrastała stanowiąc czasem 3- krotność raty odsetkowej (k. 951-955, historia spłaty, opinia Biegłej). Zmianom ulegał także średni kurs tej waluty ustalany przez Narodowy Bank Polski, który przy tworzeniu kursów średnich uwzględnia kwotowania kursów poszczególnych banków komercyjnych, w tym Raiffeisen Bank Polska spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie. Jeszcze w 2009 r. zarządzeniem z 01.07.2009 r. Bank wprowadził wzór aneksu do umowy o kredyt hipoteczny do stosowania w relacjach z klientami, którzy podejmą decyzję o zmianie sposobu spłaty kredytu. Wiązało się to wedle treści wzoru aneksu z założeniem rachunku walutowego do spłaty w walucie indeksacji {k. 362 i następne). Nadto doszło do zmiany Regulaminu. M.in. z dniem 01.07.2013 r. weszły zmiany Regulaminu poprzez podanie czynników, jakie są uwzględniane przy wyznaczaniu kursu kupna, sprzedaży walut i spread walutowego; jako te czynniki wskazano m.in. kwotowania kupna i sprzedaży waluty (USD/PLN, EUR/USD, USD/CHF) na rynku międzybankowym, prezentowanych w serwisie informacyjnym Reuters oraz podano sposób ustalenia kursu kupna, sprzedaży, kursu średniego poszczególnych walut z odwołaniem się do Indeksu Marżowego Bankowego, Kursu Średniego Międzybankowego. Wskazano także na zasady ustalania Wysokości Indeksu Marżowego Banku. Określono także przypadki możliwości zmian tych zasad przez bank (§15 Regulaminu). Wprowadzono też zmiany do § 20 Regulaminu z uwzględnieniem dat wymagalności rat. Nieznacznej zmianie uległ § 9 ust. 2 Regulaminu poprzez odwołanie się nie do dnia roboczego, ale dnia wymagalności raty kredytu (k. 367-374). Konsumenci z uwagi na znaczny wzrost ich

zobowiązania zastanawiali się nad zmianą waluty kredytu. 1        rozważając zmianę waluty spłaty m.in. pojawiał się w oddziale Banku zgłaszając swoje pretensje w związku z zawartą Umową wchodząc ostatecznie w spór m.in. z pracownikiem Banku. Ostatecznie Konsumenci nie podpisali w tym przedmiocie żadnego aneksu i nie dokonywali zmian w Umowie także w zakresie możliwości spłaty kredytu bezpośrednio w walucie indeksacji, którą to możliwość dawała także w.w. Nowelizacja z 2011 r. W 2015 r. i           kierował do Banku reklamację dotyczącą stosowania niedozwolonych klauzul umownych (k. 945), jednakże Bank nie uznał stawianych w reklamacji zarzutów udzielając odpowiedzi w piśmie z dnia 18.06.2015 r. (k. 946-947). W 2015 r. podejmowane były też próby mediacji w sprawie większej liczby klientów Banku nie zakończyły się one wypracowaniem porozumienia. Ostatecznie z uwagi na znaczny wzrost zobowiązania z tytułu spłaty kredytu Konsumenci skorzystali z pomocy prawnej i udzielili w 2015 roku zgody na wytoczenie powództwa na ich rzecz .

Stowarzyszenie to w grudniu 2015 r. wniosło do Sądu Okręgowego w Warszawie pozew m.in. żądając zapłaty solidarnie na rzecz _   i  kwoty 66.182,81 zł {wyliczenia wedle stanu na dzień 22.05.2015 r. k. 134-13S) z tytułu nadpłaty przy spłacanych ratach kredytu na podstawie w.w. Umowy zarzucając nieważność Umowy, jej postanowień, a także zarzut abuzywności zapisów dotyczących tzw. klauzul indeksacyjnych. Odpis tego pozwu został doręczony Bankowi, który w dniu 25 maja 2016 r. sporządził odpowiedź na pozew kwestionując w.w. roszczenie {kopie dokumentacji z tez reklamacji, odpowiedzi na reklamację, historii spłaty — art. 245 w z art. 309 k.p.c., opinia biegłego K Janio, a takżę pozęw i odpowiedź części zeznania świadków    i    — art. 258 i 271 kp.c., w części dowód z przesłuchania I  art. 231 i 233 k.p.c.).

W okresie od 10 czerwca 2008 roku do 22 maja 2015 roku Bank pobrał z rachunku Konsumentów i w oparciu o udzielone przy Umowie pełnomocnictwo do rachunku tytułem spłaty rat kredytu kwotę 159.368,62 złotych. Kwota ta została uzyskana w oparciu o zapisy zawarte odpowiednio w Umowie i Regulaminie przy zastosowaniu Tabeli kursowej wedle zasad opisanych w odpowiednio w § 7 ust. 4 i § 9 ust. 2 Regulaminu. W przypadku pominięcia przyjętego w Umowie i Regulaminu sposobu przeliczenia - wysokości zadłużenia, rat z tytułu spłaty kredytu - wedle kursu waluty z Tabeli Banku, a z zachowaniem pozostałych zapisów Umowy Bank uzyskałby od Konsumentów tytułem spłaty rat kredytu kwotę 94.440,67 złotych, zatem kwotę niższą o 64.927,95 złotych od rzeczywiście pobranej wskazanej wyżej (opinia biegłego sądowego Kataryny Janio — art. 278 k.p.c., opinia pisemna i wysłuchanie Biegłej na rozprawie, w pojedynczych sformułowaniach opinii omyłka pisarska z podaniem daty 22.07.2015 r. zamiast przyjętej w postanowieniu i przęz biegłego daty końcowej 22 maja 2015 r. — wyliczenia z tabel opinii, dokumentacja kredytowa, w tym kopia historii spłaty k. 951-955 akt - art. 245 w art. 309 k.p.c.).

Do rejestru niedozwolonych klauzul umownych pod numerami kolejno 3178, 3179 i 5743 są wpisane następujące postanowienia:

15. „Kredyt jest indeksowany do CHF/USD/EUR, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF/USD/EUR według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Ranku Millennium w dniu uruchomienia kredytu lub transzy” - numer wpisu 3178 wpis z dnia 15.05.2012 r. wyrok z 14.12.2010 r. XVII AmC 426/09 Sądu Okręgowego w Warszawie i wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 października 201 - sygn. akt VI Ca 420/11
16. „W przypadku kredytu indeksowanego kursem waluty obcej kwota raty spłaty obliczona jest według kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w Banku na podstawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów Walut Obcych z dnia spłaty" numer wpisu 3178 wpis z dnia 15.05.2012 r. wyrok z 14.12.2010 r. XVII AmC 426/09 Sądu Okręgowego w Warszawie i wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 października 2011 r. - sygn. akt VI Ca 420/11
17. „Raty kapitałowo-odsetkowe oraz raty odsetkowe spłacane są w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej BRE Banku S.A. obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50" - numer wpisu 5743 wpis z dnia 05.08.2014 r. wyrok z dnia 27.12.2010 r. XVII AmC 1531/09 Sądu Okręgowego w Warszawie, i wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 07 maja 2013 r. VI ACa 441/13

Odnośnie do kredytów indeksowanych do waluty obcej stanowiska zajmowały m.in. sądy powszechne, Trybunał Sprawiedliwości [ąrt. 228 § 1 k.p.c. fakt powszechnie znany rejestr postanowień wzorców umowy uznanych Zą niedozwolone prowadzony przęz Prezesa UOKiK, - art. 228 § 1 kp.c., sam fakt - podawany przęz Strony - Zajmowania stanowisk co do tego typu kredytów przęz niesporny — art. 230 k.p.c.).

W sprawie niniejszej ustaleń faktycznych dokonano w zakresie okoliczności istotnych tj., niezbędnych dla rozstrzygnięcia; część z nich opierała się na art. 229 i 230 k.p.c. przy posiłkowaniu się w szczegółach dokumentacją, kopiami dokumentów— art. 245 i 244 k.p.c. w zw. z art. 309 k.p.c. Nie było sporu co do: samej treści podpisanej Umowy kredytowej, samej treści Wniosku kredytowego, samej treści podpisanych przez Konsumentów Oświadczeń, co do udzielenia i wypłaty kredytu w kwocie 200.000 złotych i zapisu o jego indeksacji do waluty CHF czy wreszcie co do treści Regulaminu. Nie było też sporu, iż kredyt został zaciągnięty w celu niezwiązanym z działalnością gospodarczą czy zawodową Konsumentów, a na budowę domu na posiadanej działce. Nikt też nie kwestionował, iż zarówno przy zawarciu Umowy jak i w trakcie jej wykonywania Konsumenci pozostawali w związku małżeńskim i nie wiązały ich żadne umowy ustanawiające rozdzielność majątkową. Twierdzenia Powoda co do przekształceń podmiotowych po stronie kredytodawcy także nie zostały zakwestionowane, a poza tym wynikały nie tylko z załączników do pozwu, ale i z wpisów jawnych do Krajowego Rejestru Sądowego. Co do okoliczności złożenia Wniosku kredytowego, okoliczności podpisania Umowy, podpisywania dokumentów, a także w zakresie ustalenia, jakich informacji udzielono Konsumentom czy i jakie negocjacje prowadzono - z uwagi na rozbieżności w stanowiskach — przeprowadzono postępowanie dowodowe w pierwszej kolejności z materiału w postaci dokumentów (poświadczone kopie dokumentacji kredytowej), a także dowody osobowe z zeznań wskazanych świadków oraz dowód z przesłuchania Konsumentów, na rzecz których wytoczono powództwo w trybie art. 299 k.p.c. w zw. z art. 301 k.p.c. W kontekście zarzutu abuzywności wynikającego z pozwu należało też zwrócić uwagę, iż zgodnie z art. 385¹ § 3 i 4 k.c. ciężar dowodu, iż postanowienie umowne było uzgodnione z konsumentem indywidualnie, tj. iż konsument miał rzeczywisty wpływ na dany zapis umowny spoczywał na Pozwanym Banku. Obie Strony przedstawiły cały szereg wniosków dowodowych, przy czym dowód z przesłuchania świadków zgłosiła tylko Strona Pozwana. Wprawdzie w odpowiedzi na pozew Strona Pozwana wskazała na jednego świadka          , i kolejnych świadków ________ i                                _________ zgłoszono na

rozprawie w dniu 24.11.2017 r., to jednak Sąd Rejonowy uwzględnił wniosek o przesłuchania także tych kolejnych świadków. Z uwagi na inne przyczyny odroczenia rozprawy (kontynuowanie postępowania dowodowego w zakresie prowadzenie dowodu z opinii biegłego) przeprowadzenie tych dowodów samo w sobie nie spowodowałoby i nie spowodowało opóźnienia w rozpoznaniu sprawy zgodnie z art. 207 § 6 k.p.c. w zw. z art. 6 k.p.c. Poza tym, powołani świadkowie mieli zostać przesłuchani na okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia w rozumieniu art. 227 k.p.c., a zarazem niezwłocznie Pełnomocnik Pozwanego nadesłał informacje o adresach świadków, co umożliwiło ich przesłuchania nk terminie 02.02.2018 r., a więc jeszcze przed terminem zaplanowanym na wysłuchanie powołanego w sprawie Biegłego. Sąd Rejonowy na dowodach osobowych oparł się w tej części, w jakiej nie stawały one w sprzeczności z dokumentacją kredytową, na której widniały podpisy nie tylko pracowników Banku, ale i Konsumentów i nadto w zakresie, w jakim odpowiednio zeznania świadków nie przeczyły sobie wzajemnie i odpowiednio Konsumentów również pozostawały ze sobą wewnętrznie spójne. Oceniając ten materiał Sąd Rejonowy kierował się także zasadami wynikającymi z art. 231 i 233 k.p.c. zwracając uwagę na okoliczność ujawnionego sporu czy pretensji poza procesowych między a świadkiem                           Należało zarazem zauważyć, iż na te okoliczność dodatkowo przesłuchano zarówno                          jak i____ , „              . Świadek -------- oświadczyła w przedmiocie dowodu z jej przesłuchania, iż złożyła wszystkie zeznania niezależnie od sytuacji związanej z relacjami z         (k. 1122v i 1124). Odnośnie do zeznań (k. 1071v-1073) należy wskazać, iż jego zeznania miały charakter bardziej ogólny, gdyż nie był obecny ani przy składaniu Wniosku kredytowego, ani przy podpisywaniu samej Umowy, na co sam wskazywał. W istocie te zeznania potwierdzały istnienie na ówczesny 2008 r. konstrukcji kredytu indeksowanego do waluty CHF opartego o stawkę LIBOR; potwierdzała to zresztą sama Umowa jak i ówcześnie obowiązujący Regulamin. Zeznania tego świadka poza tym, korespondowały z wzorami oświadczeń dotyczących ryzyka kursowego, które funkcjonowały w tamtym czasie w Banku; z tym jednak zastrzeżeniem, iż wedle danych świadka oświadczenia dotyczące ryzyka były odbierane przy wniosku; tymczasem w konkretnych okolicznościach tej sprawy oświadczenia pochodziły z dnia podpisania Umowy z 12.06.2008 r. Odnośnie jednak do konkretnych rozmów z Konsumentami świadek nie posiadając wiedzy nie mógł przekazać konkretnych informacji. W tym aspekcie więcej konkretnych informacji wynikało z zeznań świadków     i                            oraz z dowodu z przesłuchania Konsumentów , przy czym w zakresie informacji o ryzyku kursowym występowały jednak różnice w zeznaniach (k. 1121v-1123 oraz k. 1074v i 1076). W konsekwencji Sąd Rejonowy uznał, iż wszystkie te zeznania należy ocenić w tym przedmiocie łącznie zestawiając je z dowodami o walorze najbardziej obiektywnym tj. dokumentacją i uwzględnić je tylko w takiej części, w jakiej nie stają ze sobą w sprzeczności. Z tych przyczyn m.in. nie było pewnej podstawy dowodowej do ustalenia, aby Konsumenci zostali wprowadzeni w błąd czy aby Konsumenci uzyskali „literalne” zapewnienie, iż kurs waluty CHF nie ulegnie zmianie albo gwarancję, iż zmiana nie przekroczy danego poziomu. Trzeba jednak zarazem zwrócić uwagę, iż z zeznań świadków poza ogólnym wskazaniem na przekazanie informacji o ryzyku kursowym i zmienności kursu nie wynikało nic więcej. Żaden ze świadków nie wskazał, aby Konsumentom przedstawiono symulację kształtowania się rat w trakcie wykonywania umowy w sytuacji np. znacznej zmiany wysokości kursu waluty z punktu widzenia oceny zdolności kredytowej konsumentów co do spłaty kredytu, którego wysokość z uwagi na stosowany kurs może ulec znacznej zmianie. Świadkowie poza ogólną informacją o tabeli nie wskazali, jakich konkretnie informacji na temat tworzenia Tabeli kursowej przez Bank udzielili, w szczególności o czynnikach, które Bank bierze pod uwagę przy jej tworzeniu oraz czy i w jaki sposób ewentualnie pozostaje to w związku ze średnim kursem NBP, rynkiem walutowym, transakcjami na rynku międzybankowym. Co więcej sama Umowa i Regulamin nie podają informacji na temat sposobu tworzenia Tabeli kursowej przez Bank. W Regulaminie czynniki zostały opisane dopiero w 2013 r. Zatem na chwilę zawierania Umowy Konsumenci nie dysponowali w tym przedmiocie wiedzą i nie została ona im dostarczona także przez Bank. Należało też zwrócić uwagę na kształt Oświadczeń dotyczących ryzyka kursowego. Oświadczenia te zostają podpisane dopiero po złożeniu Wniosku kredytowego, albowiem pochodzą z 12.06.2008 r., zaś Wniosek (którego Załącznik miały stanowić wedle stwierdzeń na tych Oświadczeniach) był złożony 19.05.2008 r. W konsekwencji te akurat Oświadczenia nie mogły stanowić dowodu, iż informacje w nich zawarte, choć nadal ogólne, zostały Konsumentom przekazane przy składaniu Wniosku kredytowego. Ten materiał w konsekwencji dawał podstawę do ustalenia (co zresztą.potwierdzały zeznania Konsumentów, choć nie w całości spójne), iż Konsumenci uzyskali ogólna informację: o możliwej zmianie kursu waluty i wpływie zmiany na ich zobowiązanie z tytułu spłaty. Oświadczenia te nie zawierają bowiem informacji o tym, co konkretnie poza użyciem ogólnych sformułowań (ryzyko kursowe, zmiana kursu waluty), zostało Konsumentom przekazane. Materiał ten nie zawiera danych, aby Konsumenci otrzymali informację czy symulację kształtowania się kapitału do spłaty i rat kredytu w sytuacji nadzwyczajnych, znacznych albo mniej znacznych zmian kursu waluty w ramach Tabeli Banku i aby uzyskali pełną informację o tym, w jaki sposób tworzona jest ta Tabela tj., jakie czynniki Bank bierze pod uwagę, czy proces ten podlega kontroli ewentualnie przez Komisję Nadzoru Finansowego, czy kurs ten jest brany pod uwagę przy ustaleniu średniego kursu NBP i w jakiej relacji do tego kursu pozostaje. Jak wspomniano wyżej ani Umowa, ani Regulamin takich informacji czy wyjaśnień (równiej w ramach definicji nie zawierały). Opisanie tych czynników przez Bank w Regulaminie kilka lat po podpisaniu Umowy nie mógł stanowić podstawy do wniosku o indywidualnych uzgodnieniach z Konsumentami w 2008 r. Żaden z dowodów, w tym dowody osobowe nie wskazywały, aby Konsumenci mieli rzeczywisty wpływ na określenie sposobu dokonania indeksacji tj. na zapis odpowiednio § 7 ust. 4 i § 9 ust. 2 Regulaminu, w szczególności tego ostatniego. Z Wniosku Konsumentów - poza oczywiście wskazaniem na kredyt w kwocie 200.000 złotych indeksowany do waluty CHF — nie wynika, aby wnioskowali o taki, a nie inny sposób indeksacji, o sposób przeliczenia w oparciu o kurs sprzedaży waluty indeksacji tworzony jednostronnie przez Bank. Taki rzeczywisty wpływ na zapis § 7 ust. 4 i § 9 ust. 2 Regulaminu ze strony Konsumentów nie wynikał także z zeznań świadków. Co więcej właśnie świadkowie  i wskazali, iż nie byli umocowani do negocjowania i o ewentualnych zmianach w przypadku wniosku o zmianę mogła zdecydować tylko centrala Banku. W tym miejscu trzeba też zauważyć, iż ewentualna zmiana w ramach przygotowanego 10.06.2008 r. wzoru Umowy jak i Regulaminu, jeśli miałaby dotyczyć sposobu indeksacji przeliczenia w oparciu o Tabelę Banku musiałaby dotyczyć nie samego kształtu Umowy o danym wzorze, ale zapisów Regulaminu odpowiednio w § 7 i 9 czyli regulaminu w rozumieniu art. 384 k.c. stosowanego w ty wypadku przez Bank. Sam z kolei Regulamin nie stwarzał w ramach oferty kredytowej Pozwanego Banku możliwości wyboru między metodami indeksacji i przeliczenia z zastosowaniem kursu danej waluty obcej. Z przesłuchania Konsumentów jak i dowodu z zeznań świadków  zestawieniu z podpisanym Wnioskiem wynikało natomiast, iż Konsumenci wnosili o udzielenie kredytu w kwocie 200.000 złotych, który miał być indeksowany do waluty CHF, a spłacany w walucie PLN. Wprawdzie Konsumenci składają zeznania prezentowali inne oceny w tym aspekcie, te jednak trzeba oddzielić takie własne oceny od stwierdzanych faktów, gdyż dla stwierdzenia faktów powołuje się dowody, a nie dla prezentacji własnych ocen czy wniosków na ich temat {art. 232 k.p.c.). Z dowodu przesłuchania Konsumentów wynikało w tej części spójnie, iż nie rozumieli samego szczegółowego mechanizmu indeksacji {sposobu pr%ęlic%eń wedle kursu % Tabeli) i nie znali zasad ustalenia kursów w tabeli przyjmując wedle własnej opinii, iż wahania kursu nie będą znaczne, koncentrując się na sprawie uzyskania kredytu w PLN i spłacie kredytu w tej walucie oraz na możliwości spłaty kredytu po 3 latach bez prowizji {wyraźna dodatkowa uwaga w ramach Wniosku). Zebrany materiał w tym dowody osobowe nie dowodziły także, aby po stronie Konsumentów istniały wcześniejsze doświadczenia z tego typu produktem bankowym, aby wcześniej mieli do czynienia z takimi pojęciami jak spread walutowy, tabela kursowa czy zasady ustalania kursów, a także aby byli świadomi czy i w jakim zakresie czynniki ekonomiczne czy polityczne mają lub mogą mieć wpływ na zmianę wysokości kursu danej waluty. Nie dowodzi tego także ich wykształcenie, które nie wskazuje na związek z ekonomią czy wyspecjalizowanym sektorem bankowym. Ponadto w 2008 r. ani Kodeks cywilny, ani ustawa z dnia 29.08.1997 r. Prawo bankowe — podstawowe akty prawne w przypadku kredytu hipotecznego - nie posługiwały się literalnie terminem kredyt indeksowany do innej waluty (choć sformułowanie „indeksowany do waluty” istniało w art. 137a Prawa bankowego, jednak powstawało to w związku z przepisami prawa dewizowego).

Jeśli idzie o wyliczenia i ustalenia kwot rzeczywiście pobranych w okresie od zawarcia Umowy do 22.07.2015 r. (podstawa faktyczna powództwa, stan wyliczeń Powoda na 22.07.2015 r.) Sąd Rejonowy oparł się na dowodzie z opinii biegłego sądowego z zakresu ekonomii, finansów i zarządzania Katarzyny Janio (art. 278 kp.cl), jak i na dokumentacji kredytowej (art. 245 i 309 kp.cl). Na dowodzie z opinii tego Biegłego sądowego Sąd Rejonowy oparł się także, jeśli idzie o wyliczenia hipotetyczne tj. przy założeniu co do pominięcia przyjętego Umowie, a w istocie w Regulaminie sposobu indeksacji w oparciu o Tabelę Banku. Specjalność Biegłego przyjęto mając na uwadze zakres wymaganej wiedzy specjalnej i cel, jakiemu miało służyć postanowienie dowodowe. Na potrzebę powołania biegłego innej specjalności z zakresu bankowości zwrócił uwagę Pełnomocnik pozwanego Banku. Sąd Rejonowy uznał w konkretnych okolicznościach tej sprawy, iż nie istnieją dostateczne podstawy do zmiany postanowienia w trybie art. 240 k.p.c. Powołany dowód z opinii biegłego miał służyć dokonaniu odpowiednich wyliczeń wymagających odpowiedniego czasu i prezentacji tych wyliczeń (stąd wiedzą specjalna z zakresu finansów i rachunkowości) w oparciu o dane wynikające odpowiednio z Umowy, Regulaminu (historii spłaty) i z uwzględnieniem pominięcia jednego z elementów postanowień umownych. Istotnie, gdyby Sąd Rejonowy rozpatrywał w niniejszym procesie powództwo którejkolwiek ze Stron Umowy oparte na przepisie art. 357¹ k.c. w związku z nadzwyczajną zmianą stosunków, to pod kątem oznaczenia na nowo sposobu wykonania zobowiązania z pewnością rozważyłby powołanie biegłego m.in. z zakresu bankowości. W sprawie zaś niniejszej podstawa powództwa była oparta o zarzut nieważności, ewentualnie bezskuteczności postanowień abuzywnych. W sprawie opinię wydała biegła sądowa K. Janio dysponująca odpowiednią wiedzą jak doświadczeniem w tego rodzaju analizowanych zagadnieniach. W opinii pisemnej zaprezentowała w opinii wyliczenia i wnioski opinii odpowiednio oczywiście do treści postanowienia dowodowego pochodzącego od sądu. Tu należy wskazać, iż w pojedynczych miejscach zamiast daty 22.05.2015 r. pojawia się data 22.07.2015 r., co stanowi oczywistą omyłkę w opinii, mając na uwadze istotę wyliczeń zaprezentowanych w tabelach. Ponadto Biegła przedstawiła dodatkowe wyjaśnienia do opinii także w szerszym ekonomicznym aspekcie zaprezentowanych wyliczeń udzielając odpowiedzi na stawiane przez Pełnomocników Stron pytania dodatkowe. W ocenie Sądu Rejonowego na gruncie art. 286 k.p.c. nie było podstaw do kontynuowania postępowania dowodowego, w szczególności do prowadzenia dowodu z opinii uzupełniającej.

Sąd Rejonowy oddalił wnioski dowodowe w postaci kopii dokumentów, wydruków w postaci: umów, regulaminów, aneksów i wyliczeń dotyczących innych osób niż i

pisma NBP z 03.07.2002 r. ryzyko związane z udzielaniem kredytów, pisma KNF z

• , wydruków ze stron internetowych i materiałów prasowych, opracowania Zasady Dobrej Praktyki Bankowej z Regulaminem, wydruku z Końcowych Wniosków Rzecznika Generalnego, opinii KRS 31.07.2015 r. , wydruku Dyrektywy z dnia 05.04.1993 r., wydruku ze strony internetowej banking and finance, opinii Rzecznika Generalnego, wydruku wyroku Trybunału z 03.12.2005 r., opracowania Urzędu KNF z 2013 r. ocena wpływu na instytucję sektora bankowego i polskiej gospodarki, z opracowania Urzędu KNF z 2016 r. informacja, wniosków i oświadczeń niepochodzących od Teresy i Zenona Wasilewskich, projektu ustawy o restrukturyzacji kredytów, raportu Rzecznika Finansowego, głosy Mariusza Korpalskiego, pism z
• do Szefa Kancelarii Sejmu, wydruku z portalu „kreacja pieniądza”, uchwały i Rekomendacji ZBP, uwag do poselskich projektów, wydruk w postaci opracowania „Umowa kredytu”, w postaci pytań do NBP, oświadczenia Senatorów, pisma Prezesa NIK z 30.10.2012 r. z wystąpieniem pokontrolnym, wydruk Obserwator finansowy.pl, wydruku z opracowania Michaela Bossa ONB Austriacki Narodowy Bank, pisma ZBP z 16.062016 r., stanowiska z 05.09.2016 r. NBP kierowanego do Szefa Kancelarii Sejmu, w postaci ekspertyzy z kwietnia 2017 roku stanowienie kursów walutowych w bankach, opinii prof. Marka Chmaja i opinii prawnej prof. Zbigniewa Ofiarskiego. Sąd - po zapoznaniu się tym materiałem uznał, iż na gruncie art. 227 k.p.c. w kontekście także przepisów prawa materialnego art. 56, 65 k.c. i art. 385¹ oraz 385^z k.c. - nie uznał, aby ten materiał mógł mieć on wpływ na wynik rozstrzygnięcia i aby odpowiednio stanowił dowód dla stwierdzenia faktu. Dowody prowadzone są celem stwierdzenia faktów (art. 232 k.p.c.), które mają istotne znaczenie w okolicznościach konkretnej sprawy. Ani ze stanowisk Stron, ani z tego materiału nie wynikało, aby jakikolwiek z tych dokumentów stanowił załącznik do Umowy, aby materiał stanowił przedmiot omawiany przy składaniu Wniosku czy podpisywaniu Umowy ewentualnie, aby te dokumenty czy wydruki były przedmiotem wymienionej między stronami Umowy kredytu korespondencji w związku z wykonywaniem Umowy. Wreszcie materiał ten nie może zastępować oceny prawnej, do dokonania której obowiązany jest sąd powszechny w sposób niezależny. Wśród materiałów — załączników znajdowały się także kopie dokumentów odnośnie do innych osób, na rzecz których pierwotnie wytoczono powództwo. Sąd w tej sprawie nie dokonuje kontroli abstrakcyjnej wzorca i zresztą nie byłby w tym przedmiocie rzeczowo właściwy. Sąd Rejonowy mógł jedynie potraktować materiał w postaci opinii prawnych czy ekspertyz prawnych oraz powoływanych orzeczeń, jako element argumentacji prawnej prezentowanej bardzo obszernie i wszechstronnie przez Pełnomocników obu Stron, nie zaś jako dowody istotnych okoliczności faktycznych. W pozostałym zakresie wnioski dowodowe w zakresie dokumentów, kopii dokumentów zostały uwzględnione. Wskazywane więc wyżej w ramach ustaleń faktycznych ogólnie „kopie dokumentacji” dotyczą więc tylko tych kopii dokumentów, dokumentów, z których dowód w powyższym zakresie przeprowadzono. Należy w tym miejscu wskazać zarazem, iż ustalenia faktyczne nie polegały na odtworzeniu treści każdego z dokumentów, ale na ustaleniu w oparciu o ten materiał tych faktów, które miały znaczenie dl rozstrzygnięcia. Żadna ze stron nie zgłaszała zarzutów co do podpisów czy autentyczności dokumentów {art. 244, 245 i 252-253 kp.c). Niektóre z okoliczności znane były na zasadzie art. 228 § 1 k.p.c. Dotyczy to wejście w życie ustawy z 29.07.2011 r. {w. antyspreadowy) czy wpisów do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa UOKiK a także wpisów jawnych do KRS. Nie było też sporu w zakresie twierdzeń, iż na gruncie zagadnienia indeksacji i klauzul niedozwolonych zapadały orzeczenia sądowe, w tym przed Trybunałem Sprawiedliwości (wprawnych ocenach tych orzeczeń Strony zasadniczo się różniły). Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy poczynił ustalenia faktyczne jak wyżej.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo w sprawie niniejszej wytoczyło działając na rzecz jako konsumentów. Zgodnie z art. 61 § 1 k.p.c. (brzmienie w chwili wniesienia pozwu) organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych mogą, za zgodą osoby fizycznej wyrażoną na piśmie, wytaczać powództwa na jej rzecz w sprawach m.in. o ochronę konsumentów. Do pozwu Powód załączył stosowanie do art. 61 § 4 k.p.c. wyrażoną na piśmie zgodę osoby fizycznej. Taką zgodę wyrazili        i                               ,. Jak wynika

zarazem z odpisu KRS i Statutu powodowego Stowarzyszenia działalność, cele statutowe obejmują m.in. pomoc konsumentom skarżącym się na instytucje rynku finansowego i kapitałowego, w tym banki. Przedmiot sprawy dotyczy świadczeń pieniężnych uzyskanych przez pozwany Bank w oparciu o umowę kredytową między poprzednikiem prawnym pozwanego Banku a Konsumentami, którzy kwestionują ważność Umowy, ewentualnie bezskuteczność w stosunku do nich klauzul abuzywnych. W konsekwencji Sąd Rejonowy uznał prawo w.w. Stowarzyszenia do wytoczenia powództwa przedstawionego wyżej na rzecz w.w. Konsumentów, i                  pouczani przy pierwszym doręczeniu jeszcze przed przekazaniem

sprawy i na pytania także na rozprawie nie złożyli oświadczeń o przystąpieniu do sprawy w charakterze powodów — art. 56 w zw. z art. 62 k.p.c.

Pozew został skierowany przeciwko Raiffeisen Bank Polska spółce akcyjnej z siedzibą w Warszawie ze wskazaniem na przekształcenia podmiotowe, jakie miały miejsce po stronie kredytodawcy. Strona Pozwana nie podnosiła zarzutów odnośnie do legitymacji biernej. Niezależnie od powyższego trzeba wskazać, iż z uwagi na połączenie Pozwanego z Polbank EFG spółka akcyjną z siedzibą w Warszawie w oparciu o uchwały organów Spółek z 14.11.2012 r., gdzie spółką przejmująca był Pozwany, Pozwany wstąpił z chwilą połączenie we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej zgodnie z art. 494 § 1 k.s.h. Z kolei spółka przejmowana Polbank EFG S.A. z siedzibą w Warszawie jest następcą prawnym kredytodawcy (EFG Eurobank Ergasias S.A. spółka akcyjna Oddział w Polsce) na skutek przekształcenia, utworzenia banku krajowego {w oparciu o przepisy nowelizujące z dniem 14.07.2011 r. Prawo Bankowe art. 42a, 42a i następne) i w związku z wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego.

W sprawie niniejszej Powód żądał zapłaty solidarnie na rzecz wskazanych Konsumentów świadczenia pieniężnego uzyskanego przez Pozwanego w oparciu o zapisy Umowy kredytowej, co do której Powód wskazywał na zarzut nieważności, ewentualnie wskazywał na bezskuteczność poszczególnych postanowień wobec Konsumentów jako abuzywnych. Pozwany kwestionował roszczenie co do zasady jak i wysokości.

Stosownie do poczynionych wyżej ustaleń faktycznych Kredytobiorcy zawierając Umowę mieli status konsumentów w rozumieniu art. 22¹ k.c. Jak wynikało z Wniosku i samej Umowy cel uzyskania kredytu dotyczył budowy domu i nie wskazuje na związek z działalnością gospodarczą czy zawodową Kredytobiorców. Z kolei kredytodawcą był przedsiębiorca - Bank. Charakter działalności gospodarczej Banku - Pozwanego wynika wprost z przepisów PB, jak i danych z KRS Pozwanego i jego poprzedników prawnych. Do zawarcia umowy doszło w dniu 12 czerwca 2008 roku. Stosownie do aktualnie obowiązującego art. 66 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim do umów zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Poprzednio sprawy kredytu konsumenckiego regulowała co do zasady ustawa z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz- U. z 2001r., nr 100, poz 1081). Ustawa ta jednak nie ma zastosowania do umów wprawdzie o kredyt konsumencki, jednak o wysokości większej niż 80.000 złotych albo równowartości tej kwoty w innej walucie niż waluta polska. Jak wynika z ustaleń kwota udzielonego kredytu była wyższa i wyniosła 200.000 złotych. To z kolei daje podstawę do odwołania się do przepisów: ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz-U. z 1997 140, poz- 939 z ZP stan na chwilę zawarcia Umowy; dalej PB), a także do przepisów Kodeksu cywilnego (dalej k.c.). W kontekście waluty kredytu, indeksacji do waluty obcej należało też sięgnąć w odpowiednim 2akresie do przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2002 roku Prawo dewizowe (D% U. %2002 r., nr 141, po^. 1178 %ę %m., dalej PD). Nadto należało mieć na uwadze treść dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 05.04.1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (dalej: Dyrektywa); wprawdzie Dyrektywa nie stanowi źródła prawa pierwotnego, ale jedynie wtórne (pochodne), to jednak ten akt unijny ma znaczenie przy wykładni polskich przepisów, w szczególności tych, które mają stanowić wyraz implementacji danej dyrektywy. Należało też z racji stawianych zarzutów przez obie Strony odnieść się również do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21.04.2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych (MiFID) i w pewnym aspekcie do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 04 lutego 2014 r. (2014/17/UE) w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi, z odpowiednim zastrzeżeniem, iż co do zasady należy uwzględniać stan prawny z chwili zawarcia umowy, a więc stan z 2008 r.

W ocenie Sądu Rejonowego nie było podstaw do uznania, iż Umowa podpisana przez Strony jest nieważna, w tym w kontekście art. 69 PB i powołanych wyżej Dyrektywy i dyrektywy MiFID. Jak stanowi art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny. Zgodnie z art. 65 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje, a w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Z treści Umowy, Wniosku kredytowego wynika wprost, iż obie strony chciały zawrzeć Umowę: określiły kwotę i walutę udzielonego kredytu — 200.000,00 złotych, wskazały, iż udzielony kredyt ma być indeksowany do waluty CHF (oba te elementy sprostały wyraźnie wskazane we Wniosku), co zostały opisane w Umowie i Regulaminie, określiły Taryfę opłat, prowizji, czas kredytowania, oprocentowanie ze wskazaniem na jego zmienność z oparciem o stawkę LIBOR z indeksem 3M; po zaś podpisaniu Umowy, strony przystąpiły do jej realizacji. Określone zostało także zobowiązanie Konsumentów do spłaty kredytu w walucie PLN z zastosowaniem określonego przez Bank sposobu indeksacji przy spłacie. Po zawarciu Umowy istotne jej elementy były realizowane przez obie strony: kredyt został wypłacony, wykorzystany, zrealizowano zabezpieczenia, był spłacany. Zgodnie z art. 69 PB (stan prawny z 2008 r.) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. W ocenie Sądu Rejonowego — wobec ustalonej wyżej treści Umowy — przepis ten nie został naruszony w sposób dający podstawę do podważenia ważności kontraktu. Przy zawieraniu umowy zachowano formę pisemną. Zgodnie z art. 69 ust. 2 PB w.w. Umowa zawierała: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy. Podniesienie zarzutu abuzywności odnośnie do opisanej w Umowie indeksacji samo w sobie nie daje podstaw do kwalifikacji danej czynności prawnej jako nieważnej. Przepis art. 385¹ k.c. jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 58 k.c. i wprowadza w przypadku zapisów niedozwolonych sankcję szczególną niezwiązania konsumenta tymi zapisami w relacji dwustronnej między stronami danej umowy, o ile mamy do czynienia z klauzulami niedozwolonymi. W ocenie Sądu Rejonowego przeciwna wykładnia prowadząca do przyjęcia wniosku o nieważności Umowy podważałaby brzmienie i cel przepisów art. 353¹ k.c. oraz art. 65 k.c., a także tą szczególną sankcję z art. 385¹ § 2 k.c. Poza tym, stanowiłoby to nadużycie w rozumieniu art. 5 k.c. w dwustronnych relacja kontraktowych. Wyjątki od zasady pacta sunt servanda z punktu widzenia bezpieczeństwa obrotu w płaszczyźnie prawa prywatnego potwierdzają jedynie tę zasadę. Zgodnie z art. 353¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Z tymi regułami koresponduje także brzmienie art. 58 k.c., który stanowi w § 1, iż czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy; w § 2 Ustawodawca wskazał, iż nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, z kolei w § 3 wskazano, iż jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana. Przepisy prawne wedle stanu z 2008 r., w tym wyżej powołane, nie wprowadzały zakazu umów kredytowych z kredytem indeksowanym do waluty obcej. W ocenie Sądu Rejonowego nie można też uznać, iż istota tego kredy tu jest sprzeczna z naturą umowy kredytowej czy z zasadami współżycia społecznego. W danych okolicznościach jest ona wyrazem swobody kontraktowej z art. 353¹ k.c. i może także odpowiadać indywidualnej sytuacji stron takiej umowy. Powołana wyżej Nowelizacja z 2011 r. ustawy — Prawo bankowe jedynie taką ocenę potwierdza. Ustawodawca już literalnie odniósł się funkcjonujących w obrocie prawnym umów z kredytem waloryzowany, indeksowanym. Nie oznacza to zarazem oczywiście wyłączenia stosowania przepisów dotyczących szczególnej ochrony konsumenta z art. 385¹ k.c. w aspekcie postanowień umownych określających sposób indeksacji dokonywanych przeliczeń w ramach zobowiązania konsumentów do spłaty kredytu. Nie ma podstaw także do uznania, iż doszło do naruszenia art. 358 k.c. {brzmienie % 2008 r., pr%ed \mianami £ 24.01.2009 r.). Zgodnie z art. 358 § 1 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, zobowiązania pieniężne na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej mogą być wyrażone tylko w pieniądzu polskim. Mimo imperatywnego brzmienia tego przepisu rygoryzm wynikający z tego zakazu został z czasem istotnie ograniczony; w szczególności art. 9 PD podlegał zmianom w ten sposób, iż zakres tych ograniczeń dewizowych został zmniejszony i sprowadzony do sytuacji opisanych szczegółowo tymi przepisami, które z kolei nie stanowiły ograniczenia dla Banku w 2008 r. w zakresie tego rodzaju obrotu czy możliwości zawierania umów z kredytami indeksowanymi do waluty obcej. Zgodnie z art. 3 ust. 3 PD ograniczeń określonych w art. 9 nie stosuje się do obrotu dewizowego dokonywanego z udziałem banków lub innych podmiotów mających siedzibę w kraju, w zakresie działalności podlegającej nadzorom: bankowemu, ubezpieczeniowemu, emerytalnemu lub nad rynkiem kapitałowym, sprawowanym na podstawie odrębnych przepisów, prowadzonej przez te podmioty na rachunek własny lub rachunek osób trzecich uprawnionych na podstawie ustawy lub zezwolenia dewizowego do dokonania obrotu dewizowego podlegającego tym ograniczeniom. Nie można też uznać, iż konstrukcja kredytu indeksowanego przyjęta w Umowie, w jej § 2 w swej istocie oznacza brak zgodnych oświadczeń stron co do waluty kredytu. Jak wskazano wyżej strony umówiły się, iż kredyt zostanie udzielony konsumentom w kwocie 200.000 złotych i że kredyt ten będzie indeksowany do waluty CHF, co miało mieć przełożenie na ustalenia wysokości zobowiązania Konsumentów wobec Banku z tytułu spłaty uzyskanego kredytu. Strony umówiły się też, iż spłata będzie następować w walucie PLN, a więc w walucie, w której kredyt Konsumenci uzyskali. Kwestią odrębną jest w ocenie Sądu sprawa sposobu indeksacji tj. ustalenia wysokości zobowiązania z tytułu spłaty w oparciu o ujęty w Umowie, Regulaminie mechanizm przeliczenia z użyciem Tabeli kursowej Banku. Indeksacja w przypadku wyżej opisanej Umowy oznaczała dokonanie przeliczenia w zakresie wyrażenia wysokości zadłużenia w walucie obcej w wyniku powiązania zobowiązania Konsumentów względem Banku mającego podlegać spłacie z walutą obcą. Taki wniosek płynie z wykładni zapisów umowy na gruncie art. 65 k.c. i w szczególności z zapisu § 2 ust. 1 zd. 2 jak i zapisów Regulaminu § 7 i 9 ust. 2 jak i definicji rachunku kredytowego § 2 pkt 14 Regulaminu. Sama więc konstrukcja kredytu indeksowanego i indeksacja nie jest sprzeczna ani prawem, ani zasadami współżycia społecznego czy z naturą umowy kredytowej. Zdaniem Sądu Rejonowego nie można też podzielić stanowiska, co do nieważności Umowy w tej sprawie w aspekcie Dyrektywy 2004/39/EC MIFID. Zakres zastosowania tej dyrektywy dotyczy przedsiębiorstw inwestycyjnych i rynków regulowanych, co bezpośrednio nie ma jednak przełożenia na sprawę postanowień umownych w ramach dwustronnej czynności prawnej między Bankiem, który udzielił kredytu hipotecznego a Konsumentami, który ten kredyt spłacają. Co więcej nawet jeśli uznać, iż na potrzebę finansowania udzielania kredytów indeksowanych do waluty obcej dany bank dokonywałby czy musiałby dokonywać transakcji na rynku międzybankowym, to te transakcje nie były elementem Umowy z 2008 r. wskazanej w sprawie niniejszej.

W konsekwencji Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie nie znalazł podstaw do oceny, iż Umowa z 2008 r. jest nieważna.

Powód w sprawie niniejszej domagając się zapłaty podnosił — poza zarzutem nieważności Umowy - także zarzut abuzywności zapisów umownych dotyczących indeksacji, w szczególności § 7 ust. 4 i § 9 ust. 2 Regulaminu. Zgodnie z art. 385¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Stosownie do § 2 jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Ustawodawca określił zarazem w § 3 i 4, iż nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta, a ciężar dowodu, że postanowienie Zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Z uwagi na charakter sankcji z art. 385¹ § 2 k.c. należy przyjąć, iż ewentualne świadczenia pieniężne uzyskane przez drugą stronę umowy kosztem konsumenta stanowią nienależne świadczenie w rozumieniu art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Sąd Rejonowy uznał, iż postanowienia umowne określające sposób indeksacji poprzez zastosowanie tworzonych jednostronnie przez Bank Tabel kursowych opisanych odpowiednio w § 7 ust. 4, a przede wszystkim w § 9 ust. 2 Regulaminu stanowią niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385¹ §1-3 k.c. Zatem świadczenia pobrane przez Pozwanego z rachunku Konsumentów w oparciu o taki sposób ustalenia wysokości zobowiązania do spłaty stanowią w odpowiedniej w swej wysokości części świadczenie nienależne, które podlega zwrotowi art. 405 w zw. z art. 410 k.c.

Jak wskazano już wyżej sama możliwość indeksacji nie jest sprzeczna z prawem, w tym z celami wynikającymi z w.w. Dyrektywy z 1993 r. i jako taka może, a wręcz powinna być przedmiotem negocjacji i uzgodnień w ramach art. 353¹ k.c., jeśli ma stać się elementem umowy. W przypadku zaś umów z konsumentami postanowienia w tym przedmiocie muszą być szczegółowo omówione w trakcie negocjacji. Ponadto zapisy te powinny być sformułowane jednoznacznie, w sposób zapewniający rzeczywisty wpływ na ich kształt oraz dając także zobiektywizowaną możliwość wzajemnej kontroli przez strony realizacji tych zapisów przy wykonywaniu umowy (esy dana wysokość ^obowiązania postała ustalona poprawnie). Takie indywidualne uzgodnienia mają swoje szczególne znaczenie z punktu widzenia kosztów kredytu, wysokości przyszłych zobowiązań, zdolności kredytowej i oceny tych kwestii przez strony umowy w chwili zawierania umowy o charakterze długoterminowym. W art. 3 ust. 3 Dyrektywy wskazano, iż Załącznik do Dyrektywy zawiera przykładowy i niewyczerpujący wykazów warunków, które mogą być uznane za nieuczciwe; z kolei w Załączniku do takich właśnie warunków zaliczono w pkt 1 j), k) i 1) zapisy umożliwiające: sprzedawcy lub dostawcy według własnego uznania jednostronnej zmiany warunków bez uzasadnionego powodu wymienionego w umowie, dokonywania jednostronnych zmian w cechach dostarczanego produktu lub usługi bez uzasadnionego powodu lub ustalania ceny towaru w momencie dostawy lub umożliwienie sprzedawcy towarów lub dostawcy usług podwyższenia cen bez zapewnienia konsumentowi prawa do unieważnienia umowy, jeśli w obu przypadkach cena jest zbyt wysoka w stosunku do cen obowiązujących w chwili składania zamówienia. W tej Dyrektywie we wstępnej części wskazano m.in., iż umowy powinny być sporządzane prostym i zrozumiałym językiem, a konsument powinien mieć faktycznie możliwość zapoznania się z wszystkimi warunkami, a wszelkie wątpliwości powinny być interpretowane na jego korzyść. Nadto tylko w przypadku posłużenia się prostym i zrozumiałym językiem nie podlegałyby ocenie warunki określające świadczenia główne czy dotyczące wynagrodzenia. W Dyrektywie wskazywano także, że umowa w pozostałej części — w przypadku uznania niektórych postanowień za niedozwolone — wiąże, jeśli jest to możliwe po wyłączeniu warunków nieuczciwych (art. 4, 6, 3 i csgść wstępna Dyrektywy). W Dyrektywie w części wstępnej wskazano m.in.:

„...zgodnie z zasadą ustanowioną pod nazwą „Ochrona gospodarczych interesów konsumentów”, zgodnie z powyższymi programami: „nabywcy towarów i usług powinni być chronieni przed nadużyciami ze strony sprzedawców lub dostawców, w szczególności przed jednostronnymi standardowymi umowami i niedozwolonym wyłączaniem z umów podstawowych praw”;

„...umowy powinny być sporządzane prostym i zrozumiałym językiem, a konsument powinien mieć faktycznie możliwość zapoznania się ze wszystkimi warunkami umowy, a wszelkie wątpliwości powinny być interpretowane na jego korzyść;”

„Państwa Członkowskie powinny zapewnić, aby nieuczciwe warunki nie były zamieszczane w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami oraz, jeżeli jednak takie warunki zostają w nich zawarte, aby nie były one wiążące dla konsumenta, oraz zagwarantować żeby umowa obowiązywała strony zgodnie z zawartymi w niej postanowieniami, pod warunkiem, że po wyłączeniu z umowy nieuczciwych warunków może ona nadal obowiązywać;”

„...sądy i organy administracyjne Państw Członkowskich muszą mieć do swojej dyspozycji stosowne i skuteczne środki zapobiegające stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich,”. Z kolei w art. 3 Dyrektywy zapisano: „1. Warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane mogą być uznane za nieuczciwe, jeśli stoją w sprzeczności z wymogami dobrej wiary, powodują znaczącą nierównowagę wynikających z umowy, praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. 2. Warunki umowy zawsze zostaną uznane za nie wynegocjowane indywidualnie, jeżeli zostały sporządzone wcześniej i konsument nie miał w związku z tym wpływu na ich treść, zwłaszcza jeśli zostały przedstawione konsumentowi w formie uprzednio sformułowanej umowy standardowej.”

Wobec funkcjonujących w obrocie pojęć takich jak kredyt złotowy, kredyt denominowany, kredyt walutowy, kredyt indeksowany do waluty, kredyt złotowy indeksowany do innej waluty przy zawieraniu Umowy należało uprzednio uzgodnić z Konsumentami w sposób indywidualny sposób tej indeksacji. W ocenie Sądu Rejonowego odebranie ogólnych oświadczeń od Konsumentów w dniu podpisania Umowy (choć na drukach mających stanowić załączniki do Wniosku) o możliwości zmiany kursu, ryzyku kursowym nie stanowi o indywidualnym uzgodnieniu zapisów § 7 ust. 4 i 9 § 2 Regulaminu. Indywidualne uzgodnienia winny zapewniać Konsumentom rzeczywisty, a zatem realny wpływ na ukształtowaniu takich postanowień umownych, które dotyczyć będą ustalenia wysokości zobowiązania po ich stronie w trakcie wykonywania Umowy w dłuższym okresie czasu. Z żadnego dowodu nie wynikało, aby Powodowie de facto uzyskali informację i wyjaśnienie, w jaki sposób zostanie ustalona wysokość ich przyszłych zobowiązań z tytułu spłaty; ich wiedza dotyczyła stosowania kursu z Tabeli, jednakże z pominięciem zasad jego ustalenia (Tabeli kursowej). Żaden też dowód nie wskazywał czy Konsumentom wyjaśniono mechanizm indeksacji; czy Bank przy takim kredycie dokonuje obrotu walutą, czy dokonuje transakcji na rynku międzybankowym czy i z czego wynika sprawa stosowania różnego kursu waluty indeksacji w § 7 i 9 Regulaminu w związku z koniecznością odpowiedniej obsługi tego kredytu indeksowanego. Także z zeznań świadków nie wynikało, aby Konsumentom przedstawiono informację o możliwym kształtowaniu się wysokości raty kredytu w przypadku zmiany kursu waluty w Tabeli Banku w sposób nadzwyczajny, znaczny albo w sytuacji niewielkich tylko wahań. Miałoby to też swoje znaczenie z punktu widzenia oceny zdolności kredytowej po stronie Konsumentów do spłaty danego zobowiązania oraz z punktu widzenia samych Konsumentów w zakresie ich własnej oceny co do rzeczywistego kosztu takiego kredytu. Ani Umowa, ani Regulamin, ani podpisywane Oświadczenia nie dostarczały takich informacji. Konsumenci nie znali zasad tworzenia Tabeli kursowej. Nie otrzymali informacji o tym, jakie czynniki Bank bierze pod uwagę tworząc taką Tabelę. Te czynniki nie są też ujęte w samej umowie czy Regulaminie. Definicja Tabeli kursowej również nie określała zasad jej tworzenia. Zasady te pojawiły się w Regulaminie dopiero w 2013 r., zatem kilka lat po podpisaniu Umowy. Pominięcie czy nieprzeprowadzenie uzgodnień co do sposobu ustalenia wysokości zobowiązania do spłaty w ramach kredytu indeksowanego nie oznacza zarazem, iż pozwany Bank na wniosek Konsumentów nie udzielił kredytu, czy nie chciał go udzielić ani że Konsumenci nie byli (nie są) zobowiązani do zwrotu udzielonego kredytu, o jaki się ubiegali i jaki następnie został im udzielony. Nie oznacza to też, iż Bankowi nie są należne prowizje, oprocentowanie (wynagrodzenie, Zysk). Nawet uznając dane postanowienie jako dotyczące świadczenia głównego, to także to postanowienie umowne jak podniesiono wyżej musiałoby być sformułowane w sposób jednoznaczny — jednoznaczny dla konsumenta {przeciętnego, rozsądnego krytycznego konsumenta), co w okolicznościach tej sprawy nie miało jednak miejsca w zakresie sposobu indeksacji opartego o Tabelę. Konsumenci nie wiedzą czy i kiedy oraz w jakim zakresie kurs w Tabeli ulegnie zmianie, a także czym kieruje się Bank tworząc daną Tabelę. Dostęp do Tabeli nie oznaczał uzyskania wiedzy na temat zasad jej tworzenia, a tym bardziej udziału w jej kształtowaniu, co najwyżej bierną obserwację wysokości kursu określonego w Tabeli przez Bank. Ten mechanizm w Umowie nie jest wyjaśniany, a to przede wszystkim Umowa jako podstawowy dokument w relacjach dwustronnych między Stronami Umowy winien opisywać te elementy, które z punktu widzenia obu Stron są ważne dla doprowadzenia do jej wygaszenia poprzez wzajemne spełnienie zobowiązań z niej wynikających na zasadzie współdziałania przy jej wykonywaniu. Trzeba też dodać, iż Konsumenci nie legitymowali się wiedzą w istocie specjalną z zakresu zasad tworzenia Tabel kursowych przez banki czy dana Tabela jest uwzględniania przez NBP przy tworzeniu kursów średnich i czy tworzenie takich tabel jest albo nie jest objęte kontrolą Komisji Nadzoru Finansowego. Niezależnie od tego, iż także konsumentom należy stawiać wymagania w przedmiocie podejmowania rozważnych i krytycznych decyzji, to w okolicznościach tej sprawy przy tym ogólnym zakresie przekazanych informacji, wiedza i doświadczenie Konsumentów musiałoby być specjalistyczne, a nie przeciętne. W istocie potwierdzają to wszystkie załączane analizy prawne i ekonomiczne dotyczące mechanizmu indeksacji. W konsekwencji Sąd Rejonowy uznał, że sposób indeksacji przyjęty odpowiednio w § 7 ust. 4 i 9 ust. 2 Regulaminu nie został uzgodniony indywidualnie; nadto nie został sformułowany w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Jednocześnie należało ocenić, iż zapisy umowne nie stwarzały zarazem warunków dla zobiektywizowanej kontroli poprawności ustalenia wysokości rat podlegających spłacie. Tylko zaś jedna strona Umowy poprzez swoje uprawnienie do tworzenia Tabeli, na jakiej oparte zostały przeliczenia, zachowuje wpływ na wysokość zobowiązania drugiej strony. W tym aspekcie zobowiązanie pozwanego Banku wobec Konsumentów już się nie zmieni, a odpowiadające mu zobowiązanie Konsumentów do spłaty w swej wysokości podlega zmianom nie tylko z uwagi na zmienność oprocentowania, ale także z uwagi na to, iż wysokość zobowiązania do spłaty zależy od wysokości kursu ustalonego przez Bank. Na gruncie art. 69PB i szczegółowych postanowień zawartej przez Strony Umowy należało przyjąć, iż mamy do czynienia z umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą, a także wzajemną. Wzajemność wynika m.in. stąd, iż przyjęte w Umowie oprocentowanie, które ulega zmianie na mocy decyzji Pozwanego w określonych w Umowie warunkach, z pewnością przewyższa założenia dotyczące ewentualnej inflacji. W ramach tego oprocentowania Pozwany ma uzyskać zysk, ekwiwalent (korzyść), nie zaś tylko spłatę kredytu w jego ewentualnie urealnionej wartości. Skoro zaś umowa ta jest wzajemna, to jej ogólne zasady oparte są także o art. 487 § 2 k.c. W ocenie Sądu Rejonowego ustawa, w tym art. 385¹ k.c. nie wprowadzają wyłączeń w ramach oceny, jakie elementy umowy sąd ma brać pod uwagę przy ocenie naruszenia dobrych obyczajów czy rażącego naruszenia interesów konsumenta. Nie ma zapisu w ustawie, który wprowadzałby wyłączenie w zakresie zagadnienia ekwiwalentności świadczeń. W świetle tych przepisów i w ich powiązaniu z art. 3 ust. 3 Dyrektywy i ust. 1 ppkt j) do k) Załącznika do Dyrektywy Sąd Rejonowy uznał, iż doszło do ukształtowania praw i obowiązków Konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i z rażącym naruszeniem ich interesów. Konsumenci nie uczestniczą w tworzeniu Tabeli kursowej, w wyborze zasad przeliczeń i nadto nie mają też możliwości sprawdzenia czy dana Tabela stanowiąca podstawę dla określenia ich przecież zobowiązania podlegającego spłacie została utworzona w sposób prawidłowy i czy będzie tworzona w przyszłości w sposób prawidłowy mając na uwadze długoterminowy charakter podejmowanego zobowiązania do spłaty. Wybór przez Konsumentów w sposób ogólny konstrukcji kredytu indeksowanego nie oznaczał uzgodnienia sposobu indeksacji tj. zasad ustalenie wysokości zobowiązania do spłaty. Konsumenci we Wniosku nie złożyli oferty przeliczenia ich przyszłych zobowiązań w dany sposób i ten sposób nie został też sprecyzowany w Umowie, gdyż poprzestano na przyznaniu Bankowi jednostronnego uprawnienia do ustalenia kursów. Z punktu widzenia Banku rzecz jest o tyle jasna, iż sam tworzy Tabelę i sam też dokonuje przeliczenia. Nawet przyjmując, iż Bank ustaleń takich dokonuje w sposób uzasadniony nie przesądza to o braku rażącego naruszenia interesów konsumenta; chodzi bowiem o to, iż jedna strona kontraktu ma uprawnienie do określenia wysokości zobowiązania drugiej strony. Z punktu widzenia konsumenta: rozsądnego, ale najczęściej nieposiadającego specjalistycznego wykształcenia, doświadczenia w sektorze bankowym czy wiedzy na temat innych pojęć z zakresu szeroko rozumianej inżynierii bankowej, rzecz w istotnych szczegółach pozostaje niejasna i niedookreślona. Konsumenci nie tylko nie są włączeni w mechanizm indeksacji, ale nie uzyskują na gruncie Umowy żadnych uprawnień w zakresie kontroli tego procesu. Stawia to Kredytobiorców jako konsumentów na pozycji rażąco słabszej w trakcie trwania długoletniej umowy. Świadczenie na ich rzecz nigdy nie wzrośnie, zaś świadczenie na rzecz Pozwanego ze strony Konsumentów może ulec nawet znacznemu wzrostowi. Powyżej wskazano, iż uzgodnienia indywidualne w tym przedmiocie miałyby istotne znaczenie dla oceny na chwilę zawarcia Umowy możliwości spłaty danego kredytu po stronie Konsumentów tj. z punktu widzenia oceny zdolności kredytowej. Zgodnie z art. 70 ust. 1 PB bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy, a przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. W aspekcie zdolności kredytowej i istnienia możliwości po stronie Konsumentów spłaty zobowiązania Regulamin wprowadza po stronie Banku dodatkowe uprawnienie w ramach § 21 w zakresie doprowadzenia do rozwiązania Umowy poprzez wypowiedzenie. Takiego szczególnego uprawnienia na rzecz Konsumentów nie zastrzeżono. Mechanizm indeksacji, który nie określa zasad zmiany kursu, kierunku stopnia, ewentualnie górnej granicy punktu widzenia zdolności kredytowej) i dolnej granicy punktu widzenia uzyskania  Bank odpowiedniego) nie kształtuje praw i obowiązków konsumentów w sposób zgodny z dobrymi obyczajami. Bank na gruncie Umowy zyskuje świadczenia z tytułu prowizji i opłat (§ 4 Umowy i § 15 Regulaminu i postanowienia Taryfy), wynagrodzenie w ramach zmiennego oprocentowania (§ 3 Umowy i 5 Regulaminu) i nadto uzyskuje prawo kształtowania wysokości raty kredytu poprzez tworzoną przez siebie Tabelę kursową (§ 9 ust. 2 Regulaminu). Konsumenci udzielają pełnomocnictwa do rachunku (§ 6 ust. 6 Umowy), Bank ma prawo wypowiedzieć umowę w przypadku niewywiązania w istocie z któregokolwiek zobowiązania umownego (§21 ust. 2pkt 3 Regulaminu), w tym wypowiedzenia umowy rachunku bankowego do celów obsługi kredytu (§ 21 ust. 2 pkt 9 Regulaminu) i utraty zdolności kredytowej (§ 21 ust. 1 pkt 5 Regulaminu). Konsumenci ustanawiają też zabezpieczenia: 2 główne i jedno przejściowe, poddają się wreszcie egzekucji. Konsumentom przyznano wprawdzie prawo do wcześniejszej spłaty bez prowizji po 3 latach, ale bez możliwości uniknięcia sposobu ustalenia wysokości zobowiązania do spłaty. Indeksacja do waluty CHF umożliwiła — jak wskazuje Regulamin (§ 2pkt 17d) - wprowadzenie oprocentowania przy stawce referencyjnej LIBOR z indeksem 3M, które miało być korzystniejsze i stwarzać w ogóle warunki do udzielenia kredytu i uzyskania kredytu przez Konsumentów w ich konkretnej sytuacji. Przepisy powszechnie obowiązującego prawa nie wprowadzają imperatywnych nakazów powiązania danego rodzaju oprocentowania z walutą kredytu, choć może i ma to pewnie swoje uzasadnienie ekonomiczne (na co wskazywała takty biegła K Janio w czasie Jej wysłuchania na rozprawie). W braku jednak bezwzględnie obowiązujących norm w tym przedmiocie kwestie te mogły i powinny być również przedmiotem negocjacji umownych przy jednoczesnej rzetelnej informacji o ofercie kredytowej z odpowiednim uzasadnieniem ekonomicznym, bankowym dla danego oprocentowania i uwzględnieniem słusznych interesów konsumenta. Pewne dodatkowe korzyści dla Konsumentów wynikały z wyżej opisanych Warunków towarzyszących Umowie odnośnie do tzw. raty elastycznej. Trzeba jednak zauważyć, iż zostały one odpowiednio ograniczone w czasie i stopniu, a poza tym Warunki te przyznawały zarazem Bankowi ogólne prawo do odmowy realizacji dyspozycji z „ważnych przyczyn”. W kontekście całokształtu zapisów umownych należy uznać, iż sposób indeksacji oparty o Tabelę tworzoną jednostronnie przez Bank stanowi również

• rażącym naruszenie interesów Konsumentów niezależnie od sprzeczności z dobrymi obyczajami. Uzyskanie dostępu do relatywnie znacznych środków pieniężnych w celu realizacji planów budowy nie jest przesłanką negatywną dla powyższej oceny. Wprowadzona Nowelizacja z 2011 r., zmiany Regulaminu z 2013 r. i w ogóle możliwości zmiany umowy ze spłatą walucie indeksacji nie usuwają skutków abuzywności w.w. zapisów umownych w zakresie sposobu indeksacji. Konsumenci uzyskali kredyt w kwocie 200.000 złotych z prawem do jego spłaty również w walucie PLN. Nowelizacja stwarza jedynie możliwość spłaty bezpośrednio w walucie CHF — a zatem w sposób odmienny od założeń przyjmowanych przy zawarciu Umowy (art. 385¹
• 385²c.) - w oparciu o kurs, który decydowałby poza stronami umowy o wysokości zobowiązania. Zgodnie z art. 385² k.c. oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi

obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny. Odnośnie do wykonywania Umowy to nie zostały ujawnione zdarzenia (wymiana Umowy, oświadczenia Stron Umowy dotyczące określenia wysokości zobowiązania), które podważałyby podstawy do zakwalifikowania w.w. zapisów za niedozwolone. Zmiany w Regulaminie z 2013 r. odnośnie do zasad tworzenia Tabeli nie świadczą o indywidualnym uzgodnieniu tych zasad i nie stwarzają po stronie Konsumentów możliwości wyboru sposobu indeksacji czy kontroli tego procesu. Nadal też nie istnieją żadne ograniczenia minimalne czy maksymalne w zakresie wysokości zobowiązania do spłaty z punktu widzenia obu stron Umowy. Zarówno powołana Nowelizacja z 2011 r., jak i również dyrektywa 2014/17/UE nie wprowadzają podstaw do wyłączenia zastosowania art. 385¹ czy 385² k.c. Te późniejsze w stosunku do Umowy akty prawne mogłyby być rozważane na gruncie art. 5 k.c. tj. czy powództwo stanowi w danych okolicznościach nadużycie prawa. W.w. akty prawne nie podważają celów Dyrektywy z 1993 r. i założeń dotyczących potrzeby istnienia istotnie szczególnej ochrony praw konsumentów w stosunkach cywilnoprawnych. Dyrektywa 2014/17/UE wedle jej założeń miała spowodować m.in. rozwój przejrzystego, skutecznego i konkurencyjnego rynku wewnętrznego poprzez spójne, elastyczne i uczciwe umowy o kredyt związane z nieruchomościami z zachowaniem zarazem wysokiego stopnia ochrony konsumentów. Przepis art. 23 ust. 2 tej dyrektywy wskazuje istotnie, iż państwa członkowskie - w sytuacji prawa konsumenta do przeliczenia umowy na inną walutę — mają zapewnić by kurs wymiany był kursem rynkowym. Zdaniem Sądu Rejonowego przepis ten nie znosi jednak ochrony praw konsumentów z art. 385 — 385² k.c., ale ma prowadzić w istocie do jej wzmocnienia. Poza tym w ocenie Sądu Rejonowego przepis ten miałby swoje znaczenia, z zachowaniem oczywiście swojego pochodnego charakteru, na gruncie art. 357¹ k.c. Zgodnie z tym przepisem jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym. W sprawie niniejszej żadna ze Stron takiego rodzaju powództwa nie wytoczyła.

W tym miejscu należy odnieść się do sprawy pozostawienia - przy zastosowaniu sankcji z art. 385¹ § 2 k.c. odnośnie do sposobu indeksacji - oprocentowania z Umowy opartego o stawkę LIBOR z indeksem 3M. Konstrukcja ochrony konsumentów przyjęta przez polskiego Ustawodawcę także w aspekcie w.w. Dyrektywy z 1993 r. nie przewiduje prawa do wprowadzenia przez sąd zmian w zakresie innych zapisów czy ich zastępowania. Ustawodawca wskazuje na sankcję niezwiązania konkretnym abuzywnym zapisem i tylko na taką sankcję. Nie można tu też

tym samym zastosować art. 56 k.c., albowiem dotyczy on nie treści czynności prawnej - umowy, ale jej skutków. Skutkiem z kolei nie jest ustalenie wysokości świadczenia jednej ze stron. Istotniejsze znaczenia miałby tu art. 354 k.c., który stanowi, iż dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno- gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom i w taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel. Jak wskazano wyżej żaden przepis prawny nie nakazuje stosowania oprocentowania opartego o stopę LIBOR przy kredytach indeksowanych. Nawet jeśli jednak uznać, iż stopa LIBOR objęta jest społeczno — gospodarczym celem jak i zwyczajem, to przepis art. 354 k.c. nie znosi odnośnie do innych postanowień umownych ochrony konsumentów z art. 385¹ k.c. W tej sprawie Sąd Rejonowy nie ocenił zapisu o zmianie oprocentowania jako abuzywne. Ponadto należy wskazać, iż ingerencja przez sąd w kontrakt co do innych postanowień przy sankcji z art. 385¹ § 2 k.c. dotyczącej innego zapisu zmierzałaby - w ocenie Sądu Rejonowego - do obejścia przepisu art. 357¹ k.c. jak i normy szczególnej z art. 385¹ k.c. Z tych też przyczyn nie można było uznać, iż Powód żądając zapłaty z odwołaniem się do art. 385¹ k.c. nadużywa prawa na gruncie art. 5 k.c. Zarazem zdaniem Sądu Umowa może być wykonywana po wyeliminowaniu zapisów abuzywnych, albowiem określa w pozostałym zakresie istotne elementy zobowiązania każdej ze stron. Niezależnie zaś od powyższego obie Strony kontraktu mają możliwości dochodzenia ochrony w danej sytuacji na gruncie art. 357¹ k.c. w zw. z art. 354 k.c. i także dodatkowo w związku z założeniami i oceną zaprezentowaną we wstępnej części dyrektyw 2014/17/WE. Trzeba też dodać, iż okoliczność, że wysokość, stopień ewentualnej indeksacji, materializuje się z chwilą określenia wysokości raty, jej zapłaty w danej kwocie nie stanowi przesłanki negatywnej dla oceny abuzywności zapisu umowy. Ta materializacja jest faktem następczym w stosunku do zapisów Umowy i Regulaminu. Poza tym pobranie środków w danej wysokości przy określonej ich wysokości wynika z jednostronnej decyzji jednej Strony Umowy w oparciu o tworzoną jednostronnie Tabelę. Także przyjęcie, iż stosowany przez Pozwany Bank kurs relatywnie w niewielkim stopńiu ewentualnie odbiegał do kursu średniego nie oznacza, iż nie doszło do rażącego naruszenia interesów Konsumentów. Istota bowiem problemu — w ocenie Sądu Rejonowego - dotyczy tego, iż wysokość zobowiązania Konsumentów została pozostawiona jednostronnej decyzji drugiej Stronie kontraktu wobec stosowania Tabeli banku bez zapewnienia Konsumentom warunków, uprawnień do zobiektywizowanej kontroli tego mechanizmu i odpowiednich ograniczeń uwzględniających interesy obu stron Umowy. To z kolei jak wskazano wyżej w świede Załącznika ust. 1 do Dyrektywy z 1993 r. wskazuje na nieuczciwe warunki umowne.

Na koniec należy zauważyć, iż podobne w swym celu i założeniach postanowienia umowne - w zestawieniu z zapisami o sposobie indeksacji w okolicznościach tej sprawy - zostały wpisane do rejestru klauzul na skutek przeprowadzonej kontroli abstrakcyjnej (numer wpisu 3178, 3179, 5743 — powołane wyżej)- Istotnie same wpisy są późniejsze w stosunku do daty umowy Stron i wynikają z kontroli abstrakcyjnej, ale nie oznacza to, iż takie wpisy nie mają w ogóle znaczenia przy kontroli indywidualnej. W tym procesie, Sąd Rejonowy był obowiązany dokonać kontroli indywidualnej, jednak zapis w rejestrze tego rodzaju jest obowiązany brać pod uwagę także na gruncie tej konkretnej sprawy, choć w tym wypadku nie na zasadzie tzw. rozszerzonej prawomocności (art. 479^iS § 2 k.p.c., art. 479^ł} w %w. ^ art. 479³⁶ kp.c.). W tej sprawie zapisy należało wziąć pod uwagę analogicznie do oceny przykładowych (nie jest to wite katalog %amknitty) niedozwolonych klauzul z art. 385³ k.c. i stosownie do wyżej zacytowanych zaleceń z Dyrektywy z 1993 r.

W konsekwencji należy przyjąć, że stosownie do art. 385¹ k.c. Konsumenci nie są związani zakwestionowanym sposobem indeksacji wynikającym z wyżej opisanych zapisów Regulaminu. Nie oznacza to w żadnym razie, iż istota umowy i jej główny cel nie mogą zostać realizowane w pozostałym zakresie. Skoro stosownie do art. 385¹ § 2 k.c. pominięte zostaną postanowienia dotyczące metody indeksacji, to zwrot nienależnego świadczenia może być wyrażony tylko w polskiej walucie (art. 410, 405 k.c). Wobec powyższego należało ustalić, jakie kwoty Pozwany uzyskałby, gdyby nie pobrał środków w oparciu o abuzywne zapisy umowne dotyczące sposobu indeksacji. Powyższe nie oznacza zarazem pozbawienia wynagrodzenia Pozwanego z tytułu udzielenia kredytu, gdyż uzyska je w ramach oprocentowania przyjętego w Umowie jak i prowizji. Pozwany też, podobnie jak Powodowie zachowują swe uprawnienia do przeprowadzenia ewentualnej zmiany Umowy z art. 357¹ k.c. Ustaleń odnośnie do wysokości pobranych rat, jak i rat, które Pozwany by uzyskał, gdyby nie dokonał operacji na podstawie niedozwolonych postanowień Sąd Rejonowy dokonał na podstawie dokumentacji kredytowej i dowodu z opinii biegłego. Ocenę dowodu z opinii biegłego Sąd Rejonowy podtrzymuje także w tym miejscu. Nadpłata z powyższego tytułu prawnego wyniosła 64.927,95 zł (punkt I wyroku). Powód podtrzymał żądanie w kwocie relatywnie trochę wyższej 66.182,81 złotych i to żądanie pozostawił niezmienione, także po wydaniu opinii mając na uwadze sprawę zarzutu nieważności Umowy. Jak wskazano wyżej Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do uznania, iż Umowa jest nieważna, zatem jako udowodnioną wysokość dochodzonego świadczenia należało uznać kwotę 64.927,95 zł na gruncie art. 6 k.c., 410 § 2 i 385¹ k.c. i taką kwotę zasądzono w punkcie I wyroku (co do kwoty wyż}%Ś oddalenie jak w punkcie II wyroku). Kwotę tą zasądzono na rzecz Konsumentów zgodnie z żądaniem powodowego Stowarzyszenia działającego stosownie do art. 55 -56 i art. 61- 62 k.p.c. z pominięciem jednak solidarności. Zasądzenie mogło mieć miejsca na rzecz Konsumentów jako małżonków stosownie do charakteru współwłasności łącznej w braku umów o rozdzielność majątkową — art. 195-196 k.c., art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W tym przedmiocie nie istnieje po stronie Konsumentów jako małżonków solidarność wierzycieli (punkt II wyroku oddalenie tak co do solidarności), albowiem mamy do czynienie ze wspólnością łączną. Sposób zasądzenia przyjęty w wyroku mieścił się w granicach żądania opisanego w pozwie zgodnie z art. 321 k.p.c. {solidarność dawałaby s%ers%e spektrum możliwości spełnienia świadczenia). Nienależne świadczenie (w ramach nadpłaconych rat) — uzyskane bez ważnej podstawy prawnej podlegało zwrotowi i z uwagi na swój charakter nie ulega ono oczywiście przedawnieniu w okresie 3 — letnim, albowiem nie jest to roszczenie okresowe ani nie jest to roszczenie odszkodowawcze {art. 117-118 i art. 410 § 2 w zw. % art. 405 k.c.). Innym roszczeniem jest rata kredytowa, a innym roszczeniem jest roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia. To ostatnie nie podlega spełnieniu w ratach. Z uwagi na sposób pobierania przez Pozwanego środków na spłatę określonych przez siebie co do wysokości rat i w zakresie podniesionych twierdzeń oraz przedstawionych dowodów nie było podstaw do przyjęcia, iż zachodzą negatywne przesłanki do zwrotu z art. 411 k.c. Pozwany dokonywał pobrania środków w oparciu o pełnomocnictwo do rachunku, nie zaś poprzez wpłaty Konsumentów o ustalonej przez nich wysokości wpłat rachunek Pozwanego. Poza tym Konsumenci znajdowali się w dość szczególnej sytuacji de facto przymusowej ekonomicznie w zakresie możliwości wypowiedzenia umowy przez Bank i postawienia kwoty zadłużenia w stan wymagalności w całości oraz naliczania odsetek od zaległości przeterminowanej także w sytuacji wypowiedzenia umowy rachunku dla obsługi spłaty zobowiązań kredytowych (§ 21 ust. 2pkt 9 Regulaminu).

Powód domagał się na rzecz Konsumentów zapłaty odsetek ustawowych związanych z opóźnieniem i jako datę opóźnienia przyjął datę doręczenia pozwu. Zgodnie z art. 481 k.c. w przypadku opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek ustawowych za opóźnienie. Przepisy art. 385¹ jak i art. 410 § 2 k.c. nie przewidują szczególnego terminu spełnienia świadczenia. Zatem należało zastosować ogólną zasadę z art. 455 k.c., który stanowi, że jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż podstawy do zwrotu wynikają nie z nieważności Umowy, ale z sankcji niezwiązania danym zapisem z art. 385¹ § 2 k.c. Sąd Rejonowy uznał, mając na uwadze szczególny kształt .'pierwotnego pozwu dotyczącego ośmiu umów kredytowych, konieczność odpowiedniej analizy i sprawdzenia wyliczeń zaprezentowanych w załącznikach, iż jako pierwszy dzień opóźnienie należy przyjąć datę sporządzenia odpowiedzi na pozew tj. 25 maja 2016 roku. Składana uprzednio w 2015 r. reklamacja przez Konsumentów nie zawierała wezwania do zapłaty danej kwoty świadczenia. W dalszym zakresie żądanie odsetek ustawowych za opóźnienie nie było zasadne (pkt II wyroku).

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punkcie I i II wyroku. W pkt III zamieszczono orzeczenie o kosztach procesu opierając się na art. 100 k.p.c. Sąd Rejonowy uznał, iż Powód, a zatem Stowarzyszenie przegrało w nieznacznej części roszczenia (niewielka część kwoty głównej, solidarności w czyści co do odsetek). Stąd należało stosownie do kształtu wniosku o zasądzenie kosztów zasądzić na rzecz powodowego Stowarzyszenia koszty poniesione przez Powoda, w tym wydatki Pełnomocnika {art. 98 i 109 k.p.c.): 7.200 złotych koszty zastępstwa procesowego, 68 złotych opłaty skarbowe od pełnomocnictw i koszty dojazdu 1.551,94 zł; łącznie 8.819,94 złotych. W ramach przedstawionego spisu kosztów, Sąd nie uwzględnił ze spisu pozycji „II. Wydatki klienta” 1.143,36 zł. Sąd nie wzywał powodowego Stowarzyszenia w osobach uprawnionych do reprezentacji do stawiennictwa. Pełnomocnictwa procesowego udzielało powodowe Stowarzyszenie i to Stowarzyszenia pozostawało powodem do chwili zamknięcia rozprawy. Konsumenci także na ostatnim terminie nie przystąpili do sprawy w charakterze powodów. Z kolei w podtrzymanym pozwie także na rozprawie w zakresie kosztów wnoszono o ich zasądzenia na rzecz Powoda. Z tych przyczyn nie było podstaw prawnych z art. 98, 100 i 109 k.p.c. do zasądzenia na rzecz Powoda kosztów 1.1143,36 zł. Koszty zastępstwa procesowego ustalono uwzględniając stan prawny z chwili wniesienia pozwu tj. w oparciu o § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych wedle stanu sprzed zmian z 27.10.2016 r.

W punkcie IV Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - o kosztach należnych Skarbowi Państwa w zakresie tymczasowo i prawomocnie podniesionych wydatków oraz co do opłaty od pozwu, obowiązku uiszczenia której nie miał Powód. W świetle powyższego przepisu jak i art. 100 k.p.c. należało uznać, iż koszty te winien zwrócić pozwany Bank jako strona przegrywająca. Koszty te wynosiły łącznie 2.792,79 zł: 1792,79 zł — przyznane i wypłacone wynagrodzenie Biegłej oraz 1000 zł opłata od pozwu {art. 130 k.p.c. i 89 ustawy o kosztach sądowych w prawach cywilnych, art. 13 ust. 1a ustany £ dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w prawach cywilnych).